ΧΑΡΙΝ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Θέλετε να αντιδράσετε στο μήνυμα; Φτιάξτε έναν λογαριασμό και συνδεθείτε για να συνεχίσετε.

"ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ"

Πήγαινε κάτω

"ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ" Empty "ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ"

Δημοσίευση από ΜΑΡΙΟΡΗ Σαβ Ιαν 14, 2012 1:51 pm


Πάνε πολλά χρόνια που κυκλοφόρησε η φοβερή ταινία "Δεσποινίς ετών 39", με τον αξέχαστο Βασίλη Λογοθετίδη και την απίθανη Σμάρω Στεφανίδου. Τώρα μαθαίνω πως σε κάποιες χώρες, αύριο ίσως και στη δική μας, να απαγορευθεί ο τίτλος της ταινίας. Γιατί πλέον ο όρος "δεσποινίς" ενοχλεί τους ανθρώπους και τις νέες απόψεις για ισότητα των δύο φύλων. Δεν μπορεί, σου λένε οι μοντέρνοι της εποχής μας, να προσδιορίζεται μια γυναίκα από τη συζυγική της κατάσταση! *

Έτσι στας Ευρώπας οι φροϋλάιν, οι μαντεμουαζέλες και οι μις βρίσκονται υπό διωγμό, λεκτικά βεβαίως, και όλες οι γυναίκες είναι πλέον κυρίες με τα ούλα τους! Αμ πώς!

Και μερικές μερικές έχουνε καταντήσει και σιδηρές. Κυρίες. Είχαμε την Αγγλίδα, τη Θάτσερ, την πρώτη διδάξασα, μας προέκυψε μετά η φράου Μέρκελ και τώρα τελευταία δένει και λύνει και η μαντάμ Λαγκάρντ. Πώς λοιπόν στην εποχή μας να επιβιώσει το "δεσποινίς" όταν το κάθε δεσποινάριο είναι εν δυνάμει ένα αυριανό αφεντικό που θα το τρέμουν όλοι;

Ο ελληνικός κινηματογράφος, στη χρυσή του περίοδο, πρόλαβε και κατέγραψε την αλλαγή των ηθών. Με την ταινία "Δεσποινίς Διευθυντής" και το "Κοροϊδάκι της δεσποινίδος" αλλά και με αμέτρητες ατάκες που άφησαν εποχή. Ατάκες που αφενός διακωμωδούσαν το "δεσποινίς" όπως εκείνη με την αμίμητη Γεωργία Βασιλειάδου:

Γείτονας: Θα το νοικιάσεις το δωμάτιο κυρα - Αριστέα;

Γεωργία Βασιλειάδου: Κατά πρώτον δεσποινίς. Και κατά δεύτερον, ναι, θα το νοικάσω, να αυξήσουμε τα εισοδήματά μας, να βάλουμε και λίγο λίπασμα πάνω μας...

Ταινία: Η ωραία των Αθηνών

Αλλά και ατάκες που καταδείκνυαν τον παραλογισμό της διάκρισης όπως η κυρία Κοκοβίκου, η εν δόξη και τιμή σύζυγος του Αντωνάκη που τον παίρνει ψηλά τον αμανέ, όντας πλέον μία κυρία, και αναγκάζει το φουκαρά τον Αντωνάκη να πάρει το καπελάκι του και δρόμοοοο!

Ο κινηματογράφος αυτής της εποχής δε δημιουργεί δικά του σενάρια, είναι καθρέφτης της κοινωνίας και τα δικά της τερτίπια μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη. Ως λύτρωση αλλά και για τη "διδασκαλία".

Και μια και είπα "διδασκαλία", το όλο ζήτημα με τις κυρίες και τις δεσποινίδες σχετίζεται άμεσα και με τις αίθουσες των σχολείων. Εκεί πια και αν έχει κατά κόρον ακουστεί το "κυρία - κυρία" και μέχρι πρότινος και το "δεσποινίς - δεσποινίς". Έχω όμως την εντύπωση πως οι "δεσποινίδες" των σχολείων, έστω και χωρίς σχετικό νόμο στην Ελλάδα, έχουν εκλείψει πια. Και μόνο σε παλιές ιστορίες για Παρθεναγωγεία τις συναντάμε. Εκεί και τότε που για να διδάσκεις έπρεπε να είσαι ανύμφευτος και αποτελούσε πειθαρχικό παράπτωμα ακόμη και ο διαφανής κεκρύφαλος.

Πίσω από όλα αυτά σαφώς και κρύβονται τα ήθη της κοινωνίας και οι αποδεχτοί κοινωνικοί ρόλοι. Και δεν είναι οι νόμοι που αλλάζουν τα ήθη αλλά τα ήθη που επιβάλλουν τις αλλαγές και στη γλώσσα. Αξίζει μάλιστα να διατρέξουμε το όλο ζήτημα τόσο ιστορικά όσο και γεωγραφικά. Να, για παράδειγμα, στη μακρινή Ιαπωνία, που λόγω του πρώτου μου επαγγέλματος, στα καράβια, γνώρισα και από κοντά, όλοι οι άνθρωποι είναι "ανονέδες". Από την προσφώνηση "ανονέ" που όλοι προς όλους λέγουν. Ακόμη και η μάνα στο παιδί της, ανονέ το αποκαλεί. Τι ακριβώς σημαίνει ο όρος, θα σας γελάσω. Η όποια πληροφορία έχω βασίζεται σε μαρτυρίες ναυτικών που κοροϊδεύουν με το "ανονέδες" τους Γιαπωνέζους επειδή τόσο πολύ χρησιμοποιούν τον όρο και χωρίς διάκριση ηλικίας ή φύλου.

Όμως και στην Ελλάδα του παλιού καιρού, κι όχι και τόσο παλιού, στα μισά ας πούμε του προηγούμενου αιώνα, κάπου δηλαδή στα χρόνια του πολέμου και της Κατοχής, επιζούσαν ανάλογες καταστάσεις με μικροσκοπικούς όχι μόνο ανονέδες αλλά και αφεντικά! Η γιαγιά μου, για παράδειγμα, που ήρθε νύφη στο χωριό μας από άλλο μέρος και βρέθηκε στην πολυμελή οικογένεια του συζύγου της ως νέο μέλος, χρώσταγε σε όλους ανεξαιρέτως απόλυτο σεβασμό. Ακόμη και στη νεογέννητη αδερφή του παππού. Κι έπρεπε όταν το μωρό λέρωνε τις πάνες να ενημερώνει τη "Μάνα" και κέρβερο πεθερά πως "Χέσκε η κυρά!".

Η ίδια όμως, η γιαγιά, αν και παντρεμένη και με δόξα και τιμή στο πλευρό ενός άντρα, κυρία δεν ήταν εκείνη την εποχή. Ήταν η νύφη, το κορίτσι για όλες τις δουλειές και ειδικά τις πιο βαριές και είχε χάσει ακόμη και το βαφτιστικό της όνομα. Όπως όλες οι άλλες νύφες της εποχής και του τόπου. Παντρευόταν τότε η γυναίκα; Σταματούσε να είναι η Δήμητρα, η Τασία, η Ζωή, η ... και τις φώναζαν Θεολόαινα (σύζυγος δηλαδή του Θεολόη), Κώσταινα, Νικόλαινα, Σπύραινα. Σε αντίθεση με το μωρό στα σπάργανα, το Λιτσάκι, που ήταν κυρά!

Σε άλλους όμως χρόνους και εποχές αυτό το "κυρά" εμένα μου κόστισε αυστηρή παρατήρηση από τον προϊστάμενό μου. Τον καπετάνιο μου σε κάποιο καράβι, τον καιρό που ακόμη ήμουν δοκιμάκι. Έκανα λοιπόν το λάθος και την απρέπεια κατά τη γνώμη του να αποκαλέσω "κυρα - Κατερίνα" τη γυναίκα του και ασυρματίστρια του πλοίου. Και βεβαίως με επανέφερε στην τάξη επιβάλλοντάς μου να την αποκαλώ "κυρία" και όχι "κυρά"!

Και θα μου επιτρέψετε, κύριοι και κυρίες, να παραθέσω σε ξεχωριστή ανάρτηση ένα "αρθράκι" που είχα γράψει παλιότερα με αφορμή αυτήν την κυρά που έγινε ήθελα δεν ήθελα κυρία!


* "Απαγόρευσαν τη λέξη δεσποινίς" - άρθρο στα ΝΕΑ
ΜΑΡΙΟΡΗ
ΜΑΡΙΟΡΗ

Αριθμός μηνυμάτων : 5300
Εγγραφή : 13/01/2008

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

"ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ" Empty Απ: "ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ"

Δημοσίευση από ΜΑΡΙΟΡΗ Σαβ Ιαν 14, 2012 1:55 pm

Με βασανίζει από χτες ένα ερώτημα. Και ευπρόσδεκτη κάθε βοήθεια... Έχει ως εξής:

Πότε μπήκε στην καθημερινότητα του έλληνα το "κύριε" και το "κυρία" τάδε...

Με βασανίζει όχι μόνο αορίστως και γενικώς αλλά τελείως εμπράγματα και συγκεκριμένα. Και με προέκταση στα άλλα συνώνυμα που συχνά χρησιμοποιούμε. πχ Το κυριούλης και το κυριούλα, το κυρ και το κυρά

Μια απλή επίσκεψη σε λεξικό αρκεί για να δείξει την ετυμολογική αρχή της λέξης. Από το αρχαίο κύρος. Έχει κύρος λέμε αυτός. Πάει να πει εξουσία, δύναμη, αναγνώριση. Και το αντίθετό του με το α στερητικό κυριαρχεί στη ζωή μας και με μεγάλη μάλιστα συχνότητα και στους υπολογιστές: ΑΚΥΡΟ!

Από αυτό λοιπόν το ΚΥΡΟΣ γεννήθηκαν πλήθος λέξεις που κυριαρχούν ακόμη στη ζωή μας και μία από αυτές, το επίθετο κύριος μαζί και με το θηλυκό του το κυρία, έχουν κατακυριεύσει την καθημερινότητά μας.

Σε παλιότερες εποχές (Βυζάντιο) τέτοιες προσφωνήσεις αποδίδονταν συνήθως σε πρόσωπα που είχαν πολιτικό κύρος. Και μάλιστα τότε συνήθιζαν να χρησιμοποιούν και το κυρ. Θυμίζω εδώ τους γνωστούς στίχους του Καβάφη:

Ο βασιλεύς κυρ Μανουήλ ο Κομνηνός
μια μέρα μελαγχολική του Σεπτεμβρίου


Αλλά και το αντίστοιχο θηλυκό θα σας θυμίσω:

"- Σώπασε Kυρα - Δέσποινα, και σεις 'Kόνες μην κλαίτε!

- Πάλε με χρόνους με καιρούς, πάλε δικά σας είναι".

Κυρ λοιπόν για τους βασιλιάδες και κυρά για την Παναγιά. Από αιώνες τώρα σε χρήση. Ενώ για το κύριος έχουμε τη βεβαιότητα που εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια τουλάχιστον το απέδωσαν στον ίδιο το θεό:

"Κύριε ελέησον", "Κύριε των δυνάμεων" κλπ

Σήμερα βέβαια το κύριε το προσφωνούμε στον πάσα ένα ακόμη και άγνωστο που δεν γνωρίζουμε αν και πόσο κύρος έχει. Είναι πια μια τυπική προσφώνηση που οι κανόνες του καθωσπρεπισμού έχουν επιβάλλει. ¶λλοτε το ακούμε να συνοδεύει το όνομα πχ κύριε Ρίζο ή κυρία Πανταζή και άλλοτε μένει και μόνο του στο λόγο, πχ στις αίθουσες διδασκαλίας:

- Κυρία, κυρία, ο Κωστάκης με χτύπησε...

Κυρία ή κυρά; Να μια καλή απορία...

Είναι το ίδιο να με πουν κυρία και το ίδιο να με φωνάξουν κυρά;

Πάνε πολλά χρόνια που δασκάλα τότε ακόμη δεν ήμουν για να ξέρω τα δασκαλίστικα, ναυτικός ήμουν τότε και πολλά πολλά δε σκάμπαζα για τον ωκεανό της γλώσσας... Και μάλιστα δοκιμάκι στο πρώτο μου μπάρκο. Ψαρούκλα δηλαδή που λένε στο στρατό. Μου έτυχε λοιπόν τότε το εξής που πολύ με στενοχώρησε:

Στο καράβι δούλευε ως μαρκόνισσα η γυναίκα του καπετάνιου. Κι ενώ για τους καπεταναίους υπάρχει η προσφώνηση καπετάν κι ας είναι και ανθυποπλοίαρχοι ακόμη πχ καπετάν Βασίλη... και για τους μηχανικούς χρησιμοποιούμε το μαστρο - πχ μαστρο - Νίκο... για τους μαρκόνηδες τέτοια προσφώνηση δεν υπήρχε... Ανυποψίαστη λοιπόν κι εγώ τόλμησα και είπα τη μαρκόνισσα "κυρα - Κατερίνα"... ΄

Εχ! και το άκουσε ο καπετάνιος, ο άντρας της, και έγινε το σώσε!!! Που τόλμησα και είπα τη γυναίκα του "κυρά". Δεν ήξερα πού να κρυφτώ. Σκουπίδι με έκανε.

Όχι, με τη γλώσσα ως τότε - είχα τελειώσει και λύκειο θετικής κατεύθυνσης, πρακτικό το λέγαμε εκείνα τα χρόνια - δεν είχα καλές σχέσεις. Και ειδικά με τέτοια λεπτά θέματα. Την ιδιαίτερη δηλαδή κοινωνική σημασία μιας λέξης. Και όρκο παίρνω πως μόνο υποτίμηση δεν ήθελα να κάνω σε εκείνη τη γυναίκα που και την αγαπούσα και τη σεβόμουν... Την κατσάδα όμως την άκουσα και δεν τόλμησα να βγάλω κιχ. Και φυσικά δεν τόλμησα να ξαναπώ κυρά τη μαρκόνισσα. Εννοείται αυτό...

Μου έμεινε όμως και το παράπονο για το μάλωμα και η απορία. Είναι υποτιμητικό να πεις κάποια κυρά και όχι κυρία; Θα αφήσω τον Χρόνη Αηδονίδη να δώσει μουσικά την απάντηση:


Κυρα - Δασκάλισσα... Έτσι ξέρει να μιλάει ο λαός μας. Με το κυρά. Ο λαός μας που δεν ξέρει από φραγκολεβαντίνικες ρεβερέντζες και κολωνακιώτικες ψευτοευγένειες. Κυρα - Δασκάλισσα και κυρα - δασκάλα που συχνά χρησιμοποιούσε ο μεγάλος μου δάσκαλος σε θέματα γλώσσας, ο Δημήτρης Λιαντίνης. Ο άνθρωπος που όταν πια έγινα δασκάλα με έμαθε γλώσσα ελληνική τι σημαίνει. Και από τη Γκέμμα του παραθέτω: (σελ. 63 )


"Τελικά, τους πηδούσε τους μαθητές του ο Σωκράτης, ή όχι;

Με συμπαθάτε, τίμιοι αναγνώστες, που λέει ο αγνός Μακρυγιάννης. Αλλά δε νταγιαντώ η κακοήθεια της ζωής να γίνεται σεμνοτυφία της γλώσσας. Τέτοιες προτάσεις άσπιλες δε γράφουνται αλλιώς."

Φιλόλογος κλασικός ο Λιαντίνης, από τους λίγους που έβγαλε η χώρα. Κοπίασε και ίδρωσε να μας διδάξει τη σωστή της χρήση. Όσο τουλάχιστον αναλογεί σε ανθρώπους που δε σπούδασαν συστηματικά φιλολογία.

Έτσι λοιπόν ξέρω σήμερα πως εκείνος ο παλιός μου καπετάνιος είχε άδικο. Και πως το κύρος της θέσης του τον παρέσυρε σε κατάχρηση εξουσίας και σε χωράφια που δεν κάτεχε προσβάλλοντας όχι εμένα αλλά τη γλώσσα. Και να σκεφτείς πως ο άνθρωπος εκείνος το έπαιζε και σοσιαλίζων... Το "μ' έστησαν σε μια γωνιά" έπαιρνε και έδινε όταν ανέβαινε στη γέφυρα, δηλαδή το γνωστό τραγούδι "Η αλάνα" του Νταλάρα. Όμως ποιος ναυτικός έχει γλωσσική παιδεία; Ο ένας στους χίλιους. Αλλιώς θα είχε η ποίηση αμέτρητους Καββαδίες.

Αν λοιπόν ένας ναυτικός έχει και κάποιο δίκιο σε τέτοια γλωσσικά ατοπήματα, δεν μπορώ να δεχτώ το ίδιο για άλλους που και παιδεία διαθέτουν και κουλτούρα. Κι ας μην αφορά αυτή τη φορά το "κυρά" αλλά το "κυριούλης". Το έγραψα σε ένα άρθρο μου και ενόχλησε. Που είπα λέει κάποιον γνωστό και μη εξαιρετέο συμπολίτη μας "κυριούλη" και όχι κύριο.

Με ανάγκασαν και άνοιξα λεξικό. Και από εκεί δίνω την απάντηση:

κυριούλης - ως χαρακτηριστικό για ηλικιωμένο που προκαλεί συμπάθεια ή λύπηση

Από το λεξικό του Μπαμπινιώτη η ερμηνεία. Όχι δική μου.

Η άλλη ερμηνεία που με κάθισε στο σκαμνί και με μάλωσε δε θα πω από ποιον προήλθε. Παρά την προσβολή που δέχτηκα - γιατί έτσι ακριβώς το εξέλαβα, ως προσβολή - δε θέλω να φανώ αγενής και να εκθέσω το πρόσωπο. Είπα λέει κυριούλη τον τάδε γνωστό συγγραφέα. Μόνο που εμένα μου ήταν τελείως άγνωστος. Ένας ομιλητής από τους πολλούς σε κάποια εκδήλωση. Και που δε συγκράτησα το όνομά του. Θα έπρεπε; Τον είπα λοιπόν κυριούλη. Και ελληνικά πλέον καλά γνωρίζω. Κυριούλη τον είπα και κυριούλη εννοούσα.

Ενώ καθόλου δεν εννοώ να βαυκαλίζω κανενός τη μεγάλη ιδέα και να τον προσφωνώ με όσα ο κούφιος καθωσπρεπισμός και η δήθεν καλή ανατροφή επιβάλλει. Τι σημαίνει Καλή Ανατροφή και που καθώς φαίνεται στερούμαι σύμφωνα με τα μέτρα κάποιων; Ας αφήσουμε τη Δανάη Στρατηγοπούλου να μας το πει:

ΚΑΛΗ ΑΝΑΤΡΟΦΗ

Μη βάζεις το χέρι στη μύτη
Μη σκαλίζεις τα σπυράκια σου
Μην τρως τα νύχια σου
Μην είσαι ανυπάκουο
Μην αντιμιλάς
Μη φωνάζεις
Μη νευριάζεις
Μην τρέχεις
Μην κλαις
Μη μη
Μη

Να γίνεις τέλειο παιδί
Να λένε οι μεγάλοι
Τι γλυκό παιδάκι
Τι ευγενικό
Έτσι να λένε
Οι καλοί μεγάλοι
Που ετοιμάζουν
Για σένα
Σε κάτι ωραία κτίρια
Υδρογονοβόμβες

ΔΑΝΑΗ ΣΤΡΑΤΗΓΟΠΟΥΛΟΥ "ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ", εκδ. Φύκιρης

Ε, λοιπόν. Τέτοιο γλυκό και ευγενικό παιδάκι δεν είμαι. Ούτε και παιδάκι. Και στους καλούς μεγάλους του κόσμου μας δε νταγιαντώ να γίνομαι αρεστή. Όχι βεβαίως αγενής... Είναι όμως αγενές να αποκαλείς κάποιον κυριούλη; Είναι έστω μειωτικό της προσωπικότητάς του;

Ίσως ναι αν στον κώδικα ερμηνείας θεωρήσουμε πρωτεύον πως αποτελεί υποκοριστικό του κύριος. ¶ρα και πως ψαλιδίζουμε το κύρος που του αναλογεί. Δεν είναι λοιπόν κάτω από αυτό το πρίσμα ένας κύριος με τα όλα του αλλά ένας μικρός κύριος. Ωραία λοιπόν. Να μην ξαναπώ τότε και τη μάνα μου μανούλα. Ούτε την κολλητή μου την ¶ννα, Αννούλα. Και φυσικά τέρμα τα πατερούλης και αδερφούλης. Τέρμα τα εις -ούλα και -ούλης.

Λυπάμαι ειλικρινά που για δεύτερη φορά στη ζωή μου χωρίς καμία πρόθεση να έχω να προσβάλω ή να μειώσω κάποιον δέχομαι παρατήρηση που υπερβαίνει μάλιστα σε αγένεια την υποτιθέμενη δική μου για την προσφώνηση κάποιου. Και λυπάμαι ακόμη περισσότερο που μερικοί είναι τόσο προσκολλημένοι στους τύπους και παραβλέπουν την ουσία.

Νομίζουν ίσως πως αν τον άλλο τον αποκαλέσεις κύριο ή κυρία δείχνεις μεγαλύτερη ευγένεια. Δε θα συμφωνήσω. Δεν είναι η ίδια η λέξη σαν λέξη που δείχνει ευγένεια ή σεβασμό αλλά το γενικότερο ύφος του λόγου μέσα στον οποίο τη χρησιμοποιούμε. Και βεβαίως η στάση μας. Η πράξη του καθενός μας. Το γιατί τη λέει...

Ας ψάξει εκείνος που θίχτηκε το γιατί ειπώθηκε κυριούλης και όχι κύριος στη συγκεκριμένη περίπτωση. Τόνισα πως ελληνικά πλέον γνωρίζω και οι λέξεις δε μου ξεφεύγουν τυχαία. Αποδίδουν αυτολεξεί τη σκέψη μου και τα συναισθήματα που αποκομίζω.

Και παραθέτω το ακριβές απόσπασμα:


Στα υπόλοιπα ακούσαμε το Λάμπρο Λιάβα να μας μιλά για τη ζωή της (δείτε ΕΔΩ και ένα σχετικό του άρθρο), κάποιον ακόμη κυριούλη που θυμήθηκε με συγκίνηση το μελανοδοχείο του Αλιέντε που του χάρισε κάποτε η Δανάη και ένα σωρό άλλα μικροαντικείμενα...

http://educandus.forumotion.com/forum-f4/topic-t1248.htm#7231


Ο λόγος λοιπόν για τη Δανάη Στρατηγοπούλου. Και τη βραδιά που οργανώθηκε στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων για την υποδοχή της κιθάρας της. Κι ενώ περιμένεις για τέτοια γυναίκα να ακούσεις όσα θαυμάσια έκανε, βγαίνει στο βήμα κάποιος που μας αραδιάζει τι δώρα του έκανε η Δανάη. Το κυριούλης δεν ειπώθηκε τυχαία, ξαναλέω. Όχι σαν υποτίμηση σε εκείνον που μίλησε και που μου ήταν παντελώς άγνωστος για να εκφράσω τη όποια γνώμη για το πρόσωπό του, αλλά ως περιγραφή της υποτίμησης που αισθάνθηκα να γίνεται από τα λεγόμενά του στις απαιτήσεις μιας τέτοιας βραδιάς. Δεν πήγα εκεί για να ακούσω τι μικροαντικείμενα του χάρισε η Δανάη. Και ήμουν υπέρ το δέον ευγενική μένοντας στο ύφος της πρότασης που διαβάσατε.

Αδιαφορώ για το ποιος είναι ο κύριος αυτός, φρόντισαν βέβαια εκ των υστέρων να με ενημερώσουν πως πρόκειται για συγγραφέα και φίλο της Δανάης. Δεν έκρινα τον ίδιο. Αλλά την ομιλία του. Ως είχα όλο το δικαίωμα να κάνω. Και στα μέτρα που η κοσμιότητα επιτρέπει. Αλλά και η ελευθερία του λόγου και της σκέψης επιβάλλει. Ποιος έχει λοιπόν εξουσία να με μαλλώνει για κάτι τέτοιο; Γι' αυτό και μίλησα για προσβολή.

Σαφώς αναγνωρίζω το δικαίωμα στον όποιο άλλο να διαφωνήσει με τη δική μου κρίση. Όχι όμως να με μαλώσει. Τέτοιο δικαίωμα δεν εκχωρώ.

Κι ακόμη. Δεν έχει καμία σημασία για μένα αν ήταν ή όχι φίλος της Δανάης. Δεν τον τοποθετεί η φιλία αυτή στο απυρόβλητο. Ίσα ίσα που μεγαλώνει τις απαιτήσεις μας από εκείνον, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη πως είναι συγγραφέας και όχι ένας τυχαίος άνθρωπος χωρίς παιδεία.

Όπως δεν είχε σημασία για μένα και η παρατήρηση του καπετάνιου μου του παλιού στα όποια αισθήματα συνέχισα να τρέφω για τη γυναίκα του. Δεν την ξαναείπα φυσικά κυρά. Αλλά ο σεβασμός παρέμεινε και η αγάπη στο πρόσωπό της. Και όχι γιατί εκείνος το απαίτησε με την εξουσία του. Ο σεβασμος και η αγάπη δεν επιβάλλονται. Κερδίζονται...

Και σίγουρα δεν είναι θέμα λέξεων. Αλλιώς δε θα ακούγαμε τους νέους μας να αποκαλούν τους φίλους τους με όλα εκείνα τα "κοσμητικά" που οι μεγάλοι τα έχουμε για βρισιές. Και δεν αναφέρομαι ούτε στα κυρά ούτε στα κυριούλης. Λέξεις που ούτως ή άλλως δεν είναι υποτιμητικές.

Ακριβώς μάλιστα γι' αυτό ο λαός μας έχει φτιάξει τη λέξη κυράτσα αλλά και το κυριλέ. Ο λαός μας που ξέρει να λέει τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη. Και όχι να παίζει με τις λέξεις. Και που όταν θέλει να μαλώσει κάποιον δεν ξεκινά με το "ευχαριστώ"... Γιατί τέτοια ευχαρίστηση που καταλήγει σε μάλωμα ευχαρίστηση δεν είναι. Μόνο ψευδεπίγραφη ευγένεια και σφάξιμο του άλλου με το γάντι. Συνήθειες που μας κόλλησαν οι φραντσέζοι και όχι ελληνικές.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ http://educandus.forumotion.com/t1276-topic#7236

* Το βίντεο με τον Αηδονίδη παίζει μόνο στο you tube, κατόπιν λέει σχετικής απαίτησης. Πατήστε λοιπόν στο you tube για να απολαύσετε το υπέροχο τραγούδι και την εκπληκτική φωνή του Αηδονίδη.
ΜΑΡΙΟΡΗ
ΜΑΡΙΟΡΗ

Αριθμός μηνυμάτων : 5300
Εγγραφή : 13/01/2008

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

"ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ" Empty Απ: "ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ"

Δημοσίευση από ΜΑΡΙΟΡΗ Σαβ Ιαν 14, 2012 3:09 pm

Σε άμεση συνάρτηση με τα ανωτέρω θεωρώ και πρέπει να παραθέσω ένα απόσπασμα από το Homo Educandus του Δημήτρη Λιαντίνη:

[...]Οι Προσωκρατικοί αφουγκράζουνται πώς σκάζει και θροεί ο σπόρος που βλασταίνει, βλέπουν πώς ρίχνει μπόι η πόα, γνωρίζουν πού βρίσκεται το κοιμητήρι των πουλιών.

Είναι βαθιά εντυπωσιακές λ.χ. οι παρατηρήσεις των Πυθαγορείων όταν, αφαιρώντας κανείς από τη νοητική τους αφόρμηση το μυστικό περίβλημα, τις αντικρούει με τη λογική της νηφάλιας πράξης.

Από δάκρυο είνΆ η θάλασσα, λένε. Και οι σεισμοί είναι η σύναξη του δήμου των νεκρών. Ή ακόμη, στη φόρμα της δικής τους ακουστικής και συνθηματικής διατύπωσης (ακούσματα και σύμβολα)

προς ήλιον τετραμμένος μη ούρει.


Ενώ αλλού η ευλάβεια στην ιερή σημαντική των στοιχείων της φύσης διατυπώνεται θετικά:

ανέμων πνεόντων την Ηχώ προσκύνει.


Σε μια τέτοια ειδωλολατρική εντολή και φυσικό είναι και συνηθισμένο όχι μόνο να απροσεκτεί αλλά και να θυμώνει κάποτε κανείς. Όταν μάλιστα οι πρόγονοί του είδαν το φως στις ανοιχτές θάλασσες της Αστροπαλιάς. Ωστόσο ορισμένη θυμική κατάσταση που την ζώνουν και την φρουρούν αισθήματα ανήσυχα – προτού ακόμη οι ειδήσεις τα κάμουν τραγικά – εμφανίζει συνεχώς επίκαιρη αυτή την «ανεμόεσσαν» εντολή των Πυθαγορείων. Έτσι λ.χ. μας την ξαναθυμίζει φευγαλέα και εντελώς συμπτωματικά ο Καβάφης:

και όλο προς τον άνεμο στήνει τΆ αυτί.
Αλλά ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή ...

Σώζεται από το παράπονο της Μαρίας του Σολωμού ένα απόσπασμα – μία ακόμη ένδειξη ότι τα πάσης φύσεως Αποσπάσματα ίσως να ΅χουν ιδιαίτερη εσωτερική σχέση με την τραγική ποίηση – που νομίζω ότι αποτελεί κλασσική περίπτωση εφαρμογής στην ποιητική ευαισθησία των Προσωκρατικών. Και εν προκειμένω του Δημόκριτου:

«Εκειός που ακούει και τη δροσιά που στάει
Βλέπει τα βάσανά μου και βογγάει.»


Παραθέτοντας τη δοξογραφική μαρτυρία που ακολουθεί – και εν προκειμένω πιστεύω ότι δεν ενδιαφέρει η πηγή αλλά το ποιό της πληροφορίας – θέλω να δείξω πως ο Δημόκριτος, και μαζί του και το υπόλοιπο μέρος της φυλής του, «άκουε και τη δροσιά που στάει».

Είδε μια φορά, αφηγείται ο Διογένης Λαέρτιος, μια νέα γυναίκα στο δρόμο, και την καλημέρισε:

«χαίρε κόρη».


Την επομένη που την ξανάειδε, δεν έλειψε να την προσχαιρετήσει πάλι:

«χαίρε γύναι».


Η αλλαγή της προσφώνησης οφειλόταν στην αδιόρατη παρατήρηση του Δημόκριτου ότι το πρόσωπο του κοριτσιού χθες είχε πάρει την όψη γυναίκας σήμερα.

και ην η κόρη της νυκτός διεφθαρμένη,


εξηγεί ο δοξογράφος.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, HOMO EDUCANDUS, 148 - 150
ΜΑΡΙΟΡΗ
ΜΑΡΙΟΡΗ

Αριθμός μηνυμάτων : 5300
Εγγραφή : 13/01/2008

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

"ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ" Empty Απ: "ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ"

Δημοσίευση από ΜΑΡΙΟΡΗ Σαβ Ιαν 14, 2012 4:52 pm

Χαίρε κόρη, Χαίρε γύναι, λοιπόν. Για της νυχτός τη διεφθαρμένη.

Αλλά και "Χαίρε νύμφη ανύμφευτε" για την Παναγίτσα των χριστιανών.

Μια διάκριση σε βάρος των γυναικών που κρατά από αιώνες. Κι εδώ μάλλον θα χρειαζόμασταν την Καταγωγή της Οικογένειας του Ένγκελς για να κατανοήσουμε σε βάθος αυτόν τον αντίκτυπο στη γλώσσα και στα ήθη των ανθρώπων. Τι δηλαδή λόγος πέφτει στους άλλους για τη σεξουαλική ζωή μιας γυναίκας.

Μάλιστα στα χωριά της Ηπείρου υπήρχε παλιότερα το έθιμο του ραπίσματος της πρώην κόρης από τον ίδιο τον πατέρα της κι ας είχε γίνει γυναίκα με όλες τις επισημότητες. Συγκεκριμένα μία εβδομάδα μετά το γάμο το ζευγάρι επισκεπτόταν το πατρικό της νύφης και έτρωγαν μαζί. Τα λεγόμενα "Πιστρόφια", παραφθορά της λέξης "επιστροφή". Την ώρα λοιπόν που οι νεόνυμφοι έφθαναν στην πόρτα του πεθερού, εκείνος υποδεχόταν την κόρη του με χαστούκι!!! Κι εκείνη το δεχόταν ως δίκαιη πατρική τιμωρία αφού πλέον δεν ήταν ανέγγιχτη και αμόλυντη και άσπιλη σαν κρίνο...

Κι αν αυτό ακούγεται βάρβαρο, η αληθινή βαρβαρότητα σε παλιότερες εποχές έφτανε στο μη δικαίωμα του γκιαούρη να αφαιρέσει την παρθενία της συζύγου του. Αυτό το δικαίωμα το είχε μόνο ο κατακτητής και επιλεκτικά το εφάρμοζε υποχρεώνοντας τις νύφες να κοιμούνται την πρώτη νύκτα του γάμου με τον αγά ή τον πασά ανάλογα.

Πριν τα βάλουμε με τους τουρκαλάδες, ας διαβάσουμε και τούτο από το Λιαντίνη:

"Ο Ηρόδοτος αναφέρει μια βάρβαρη ιστορία. Στη Βαβυλώνα, λέει, και στην Κύπρο υπήρχε θεσμός οι γυναίκες μια φορά στη ζωή τους να χαρισθούν στη θεά Μύλιττα προσφερόμενες "αντί χρυσίου" στον πρώτο ξένο που θα τις διάλεγε. Οι όμορφες τελείωναν σύντομα το χρέος τους και σκεπασμένες γύριζαν βιαστικά στο σπίτι. Οι άσχημες όμως μπορεί να περίμεναν μήνες και χρόνους στο βωμό της θεάς. Γι' αυτή την άδικη μεταχείριση ούτε συλλαλητήρια αναφέρει ούτε απεργίες."

Δημήτρης Λιαντίνης, Homo Educandus, 110

Ανάλογα όμως έθιμα συναντούμε και σε άλλους λαούς. Παράδειγμα η ιστορία του Αυνάνα στους Εβραίους:

"Ο συγγραφέας της Γένεσης στο τριάντα οχτώ κεφάλαιο διηγείται μυθικά το κοσμοϊστορικό γεγονός.

Ένας γιος του Ιούδα έλαβε γυναίκα μια νέα και τρυφερή κόρη, τη Θαμάρ. Ο άντρας νιόπαντρος ακόμη πέθανε. Σύμφωνα με το νόμο τη χήρα έπρεπε να νυμφευθεί ο δευτερότοκος αδερφός του νεκρού. Αυτός ήταν ο Αυνάν. Τον εφώναξε λοιπόν ο πατέρας του και του είπε.

- Αυνάν, ο νόμος ορίζει να πάρεις γυναίκα τη χήρα του αδερφού σου. Να συνομιλείς μαζί της, και να γεννήσεις παιδιά, που θα λάβουν το όνομα του νεκρού. Να αναστήσεις το σπέρμα του.

Έτσι και έγινε. Ο Αυνάν νυμφεύθηκε τη Θαμάρ, και ζούσε μεγάλες περιπέτειες μέσα στους ηδονικούς της κόλπους.

Σε μια στιγμή όμως σήκωσε το κεφάλι της η φαρμακερή οχιά του εγωισμού, και του 'δωκε συμβουλή κακή.

- Είσαι λοιπόν τόσο ανυπόστατος, ώστε θα γίνεις το εργαλείο που θα γεννήσει κόρες και γιους σ' έναν ξένο; Έστω και αν είναι ο αδερφός σου αυτός; Όχι βέβαια.

- Μα με μαγεύει της ψυχής και του κορμιού της ο τρόπος, παρατήρησε έντρομος στον εαυτό του. Έχει ένα λαιμό σαν το απάλαφρο σείσμα του κύκνου. Και οι μηροί της είναι τορνευτό δαχτυλίδι μεγάλου τεχνίτη.

- Μην είσαι λιπόψυχος και προπέτης, τον αντίσκοψε η οχιά. Όλα ετούτα ημπορείς να τα χαίρεσαι και να τα τρυγάς.

- Μα πώς; απόρησε ο Αυνάν. Και το σπέρμα που θα αναστήσω στον αδερφό μου;

- Είσαι και βλακόμετρο, τον εσάρκασε η οχιά. Ησύχασε, και δε θα αναστήσεις κανένα σπέρμα στον αδερφό σου.

- Πώς;

- Να πώς: Κάθε φορά που η γιορτή σου θα γίνεται όργιο, να φροντίζεις να μη δροσίζει το σπέρμα σου τον κόλπο της. Λίγη προσοχή χρειάζεται, τετράποδο. Λίγη τέχνη, και λίγη προπόνηση. ¶ειντε και με σκότισες! απόσωσε η οχιά.

Και ο συγγραφέας της Γένεσης κλείνει την ιστορία:

"Αυνάν δε όταν εισήρχετο προς την γυναίκα του αδελφού αυτού, εξέχεεν επί την γην του μη δούναι σπέρμα."

Αυτό το "εξέχεεν επί την γην" ο άνθρωπος από την εποχή του Αυνάν μέχρι σήμερα το ακολουθεί με κατάνυξη. Επαναληπτικό τυφέκιο ακριβείας. Η κάννη, το κινητό ουραίο, η σκοπευτική γραμμή, ο φλογοκρύπτης, η ακίδα σκόπευσης, η σκανδάλη, το φυσίγγιο, ο πυροκροτητής, η κατά βούληση πυροδότηση.

Μόνο που σήμερα, εξαιτίας η προηγμένη τεχνολογία που λένε, έχουμε και άλλους τρόπους αποφυγής του "δούναι σπέρμα".

Έχουμε γόνατα, κνήμες, μηρούς. Έχουμε τον κάλυκα της κοιλιάς, παρειές, γλουτάκια. Έχουμε στόμα, μαλλιά, το λακκάκι του λαιμού, και ό,τι άλλο επινόησε στο μεταξύ των αιώνων η δεινή τεχνοσύνη του ανθρώπου.

Και πιο ψηλά πια, τα εφευρήματα του τεχνουργού των κρατήρων. Έχουμε επέμβαση του γυναικολόγου, έχουμε περικαυλίδες και κόντομς, έχουμε την αντι - μπέιμπυ - πίλλε.

Ιδού γιατί, τίμιε αναγνώστη, όλοι οι άντρες ήμαστε αυνάνες. Και στο έγκλημα έχουμε συνεργούς όλες τις γυναίκες. Κυριολεκτώ. Που πάει να ειπεί μεταχειρίζομαι τις λέξεις με την αρχαϊκή τους ακρίβεια και πιστότητα.

Τώρα εσύ φέρε τις αποστομωτικές αντιρρήσεις σου. Αυνάνες θα ειπείς είναι αυτοί που μαλακίζουνται. Όσοι καταφεύγουν στην αυτοϊκανοποίηση. Είναι εκείνοι που δε βρίσκουν γυναίκα, που είναι ακρατείς, που δεν έχουν τα αργύρια για το πορτέλο, ανδρικό ή γυναικείο.

Εντάξει. Δε θα διαφωνήσω μαζί σου. Αλλά στο δικό μου ζητούμενο όλα ετούτα που λες είναι σκύβαλα, και τσάνταλα, και αφουσιά. Ανάθεσε στους δημοσιογράφους να σου τα εξηγήσουν. Και στους ιεροκήρυκες.

Εγώ το πρόβλημα το βλέπω από τη σκοπιά του στοχαζόμενου και του πάσχοντα. Γιατί, αν θέλεις να σου τελειώσω όσο μελαγχολικά αρμόζει στο θέμα, θα σου θυμίσω και τούτο:

Στη διαδικασία της ψυχικής μετάλλαξης του ανθρώπου που περιγράφουμε, και στην τροπή του από το φυσικό στο αφύσικο, ο Αυνάν είναι η αρχή. Το τέλος όμως ξέρεις ποιο είναι; Είναι το aids, φίλε.

Όπως στα περισσότερα, έτσι κι εδώ η ιστορία αδίκησε τη γυναίκα. Γιατί στον ελληνικό κόσμο λέμε πλατωνικός έρωτας για τους άντρες, και λεσβιακός έρωτας για τις γυναίκες;

Έτσι, λοιπόν, και στον εβραϊκό κόσμο δίπλα στον αυνανισμό έπρεπε να υπάρχει και ο συμπληρωματικός -ισμός για τις γυναίκες. Ο όρος θαμαρισμός. Και κοντά τους αυνάνες οι θαμάρες. "

Δημήτρης Λιαντίνης, Γκέμμα, 56 - 58

Κι ενώ όλα αυτά, οι αρχέγονες δοξασίες και έθιμα και συνήθειες και πρακτικές, επιζούν μεταλλαγμένα ως τα σήμερα στην κοινωνία τη σύγχρονη, έχουμε τη γλώσσα να κάνει παιχνίδια. Να διακρίνει δηλαδή κυρίες και δεσποινίδες. Πόσες όμως κυρίες είναι κυρίες; Και πόσες δεσποινίδες είναι δεσποινίδες; Εκτός εκείνων που ο Πικάσο εναπόθεσε στον καμβά:

"ΧΕΣΚΕ Η ΚΥΡΑ" Avinion

Οι δεσποινίδες της Αβινιόν. Που θέλουν δε θέλουν δεσποινίδες θα παραμείνουν στους αιώνες. Συμβολίζοντας όμως τι; Τον κατακερματισμένο μας κόσμο. Που πια πορεύεται με σβησμένο το φανό του κυνικού Διογένη και τον άλλο Διογένη τον αφήνει άνεργο, πού να βρει σήμερα Δημόκριτους να ξεχωρίζουν με μια ματιά τις κόρες από τις γυναίκες;

Τι νόημα έχει πια, στην εποχή μας, αυτή που τόσο γλαφυρά περιγράφει ο Λιαντίνης, να διακρίνεις δεσποινίδες και κυρίες. Ακόμη και ο Πικάσο λέγεται πως για τις δεσποινίδες του είχε μοντέλα γυναίκες οίκου ανοχής της οδού ντ' Αβινιόν. Τέτοιες δηλαδή ακόμη και τα αρχέτυπα των δεσποινίδων του καμβά...

Πώς τώρα, μετά τις νομοθετικές αλλαγές στη Γαλλία, θα αποκαλούν το διάσημο έργο του Πικάσο, δεν ξέρω...

Αν πάντως ισχύσει και σ' αυτές η αλλαγή ονόματος, τότε θα ταιριάξει γάντι με την επιλογή "μαντάμ" να λέγεται η επικεφαλής του οίκου ανοχής και όχι μόνο η κάθε κυρία.

Γι' αυτό και θα έλεγα τελείως να κοπούν οι προσφωνήσεις, και οι δεσποινίδες και οι κυρίες. Όπως βεβαίως για λόγους αμέτρητους δε χρειαζόμαστε κυρίους.

Κι ας είναι ο κάθε άνθρωπος ο εαυτός του. Τίποτε λιγότερο και τίποτε περισσότερο.

ΜΑΡΙΟΡΗ
ΜΑΡΙΟΡΗ

Αριθμός μηνυμάτων : 5300
Εγγραφή : 13/01/2008

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Επιστροφή στην κορυφή

- Παρόμοια θέματα

 
Δικαιώματα σας στην κατηγορία αυτή
Δεν μπορείτε να απαντήσετε στα Θέματα αυτής της Δ.Συζήτησης