Πού διανυκτέρευσες, δασκάλα; Έγγραφο του Γκόβελα, του ανεκδιήγητου επιθεωρητή Φιλιατών πριν από μισό αιώνα...

Αναδημοσίευση εγγράφου από το ALFAVITA

---

Κοίτα να δεις τι βρίσκει ο άνθρωπος μπροστά του μετά από μισό αιώνα... Έγγραφο του ανεκδιήγητου επιθεωρητή Φιλιατών προς συνάδελφο δασκάλα της περιοχής μας.

Περιέπεσε η έρμη εις βαρύ αμάρτημα. Προσήλθε με συνοδεία αντρός!!! στο χορό της Λέσχης Φρουράς Φιλιατών!!! Και μάλιστα έκατσε χωρίς να κοκκινίσει από τέτοιο βαρύ αμάρτημα σε τραπέζι δίπλα στον επιθεωρητή της!!! και η θρασυτάτη ούτε καν πήγε να του υποβάλει τα σέβη της! Άσε που έφυγε από το χωριό που υπηρετούσε χωρίς να του ζητήσει την άδεια και την είδαν οι τίμιοι νοικοκυραίοι να επιβιβάζεται στο αυτοκίνητο αυτού του άντρα που ουδεμία θεμιτή σχέση είχε μαζί της! Και το κυριότερο; Το πού διανυκτέρευσε!!! για το οποίο ο Γκόβελας τη διατάζει να τον ενημερώσει!!!

Μπορεί να γελάμε τώρα, μισό αιώνα μετά, με τα ανεκδιήγητα που γράφει ο Γκόβελας στο έγγραφο αυτό. Αλλά ας έρθουμε λίγο στη θέση αυτής της φουκαριάρας της συναδέλφισσας όταν της κοινοποιήθηκε το έγγραφο.

Ο Γκόβελας ήταν ο φόβος και ο τρόμος όλων των εκπαιδευτικών της επαρχίας Φιλιατών. Δεκαετία του 60. Υπό τις διαταγές του υπηρετούσαν τότε και οι δύο γονείς μου. Και δε θυμάμαι να άκουσα λόγο καλό από τα χείλη τους για τον Γκόβελα. Ακόμη κι εμείς τα παιδιά γνωρίζαμε για την απάνθρωπη συμπεριφορά του προς τους υφισταμένους του και μέχρι σήμερα το όνομά του το θεωρώ συνώνυμο του μπαμπούλα.

Δε μας έφταναν όλα τα άλλα βάσανα που τραβούσαμε είχαμε κι αυτόν τον άθλιο να μας τρομοκρατεί, τους γονείς μας κι εμάς. Να μας απαγορεύει να ζήσουμε ως ελεύθεροι άνθρωποι. Αλί και τρισαλί στον έρμο τον πατέρα μου αν τον έπιανε το μάτι του Γκόβελα να περνάει από το Φιλιάτι για να επισκεφθεί την οικογένειά του στο Σμέρτο. Αλλού ο μπαμπάς τότε, αλλού η μάνα και περνάγανε βδομάδες να δούμε τον πατέρα μας εμείς τα παιδιά. Γιατί έτσι το ήθελε ο κύριος Γκόβελας! Να μένουν οι δάσκαλοι και τα Σαββατοκύριακα στις θέσεις τους. Έτσι κι αλλιώς το Σάββατο τότε ήταν εργάσιμη μέρα και μια Κυριακή έμενε όλη κι όλη κι αυτή ο δάσκαλος έπρεπε να παραστεί στην εκκλησία. Αλλιώς τι θα έλεγαν οι καλοί νοικοκυραίοι!!!

Ήταν τέτοια η οργή που ένιωθα γι' αυτό το υποκείμενο, που μαύριζε τα παιδικά μου χρόνια, που χρόνια αργότερα, μετεκπαιδευόμενη δασκάλα στο Μαράσλειο, το 1993, ανέλαβα εργασία στον τομέα της Ιστορίας της Εκπαίδευσης με θέμα τους Επιθεωρητές. Και τον άθλιο ρόλο τους στην εκπαίδευση. Τους βασανιστές των δασκάλων. "Εδώ ιέραξ", δηλαδή "Εδώ γεράκι", έτσι ήταν το σύνθημα μεταξύ των εκπαιδευτικών όταν εμφανιζόταν ο επιθεωρητής σε κάποιο χωριό και έπεφτε "σύρμα" στους άλλους συναδέλφους να προσέχουν μην τους τσακώσει παρανομούντες και τους καλέσει σε απολογία ακόμη και με το ερώτημα της απόλυσης.

Μόνο που από τα χρόνια τα παλιά το έγραψε ο Αναξίμανδρος πως πίσω έχει η αχλάδα την ουρά. Και τέτοιες απάνθρωπες συμπεριφορές γίνονται μπούμερανγκ για τον ίδιο το θύτη. Όπως το έγγραφο που τυχαία ανακάλυψα απόψε στο Αλφαβήτα.

Να τα βλέπουν αυτά και να τους γίνονται μάθημα όλοι. Όλοι όσοι μιμούνται το Γκόβελα. Που κατέχοντας κάποια καρεκλίτσα στο σήμερα νομίζουν πως έγιναν θεοί. Και μιλάνε προσβλητικά στους δασκάλους και τους τρομοκρατούν.

Είτε τους αρέσει είτε και όχι θα έρθει η στιγμή που θα αποχωριστούν την καρέκλα. Και τότε τα στόματα θα ανοίξουν. Για να γραφτεί η ιστορία της εκπαίδευσης. Και να απονείμει στον καθένα την τιμή του.

Ο Γκόβελας... ο φόβος και ο τρόμος της επαρχίας Φιλιατών μισό αιώνα πριν. Και τώρα κατάπτυστος για τη συμπεριφορά του στους αιώνες. Τι κέρδισε; Σε ρωτώ "τι κέρδισε"; Να ακούμε το όνομά του και να φτύνουμε. Ιδού το δίκαιο βραβείο που κατέκτησε.

Η περίπτωση της δασκάλας του Αγίου Νικολάου δεν ήταν η μόνη που εξόργισε τον Γκόβελα. Πάλαι ποτέ Ελασίτη και αργότερα ανανήψαντα και συνεργάτη ακόμη και της χούντας.

Παρόμοια θέλησε να κυνηγήσει και μια άλλη δασκάλα στο Ασπροκλήσι. Που άκουσον άκουσον! συνήψε ερωτικόν δεσμόν με δάσκαλο της Σαγιάδας. Ο Γκόβελας έλαβε την πληροφορία από κάποιον καλοθελητή και θεώρησε πρέπον να τη στήσει ο ίδιος έξω από το σπίτι της δασκάλας για να συλλάβει αυτοπροσώπως τον δάσκαλο.

Έλα μου ντε που ήταν τότε ο μόνος που διέθετε αυτοκίνητο. Και έγινε αντιληπτός από κάποια γειτόνισσα της δασκάλας η οποία και βρήκε τρόπο να την ειδοποιήσει πως έξω από το σπίτι την είχε στήσει ο επιθεωρητής.

Ευτυχώς στο πίσω μέρος της οικίας υπήρχε μια δεύτερη πόρτα. Ο δάσκαλος κατάφερε να το σκάσει από κει και να γυρίσει στη θέση του, στη Σαγιάδα. Η δασκάλα, αφήνοντας να περάσει και ο κατάλληλος χρόνος, βγήκε από το σπίτι και ο Γκόβελας βλέποντας πως είναι μόνη της έγινε σκυλί από τα νεύρα του. Πατάει λοιπόν γκάζι και τραβάει στη Σαγιάδα. Να τσακώσει απόντα το δάσκαλο. Δεν πρόλαβε. Ο συνάδελφος είχε ήδη γυρίσει!

Τέτοια ήταν η οργή του επιθεωρητή που θέλησε με άλλον τρόπο να τιμωρήσει τον παραβάτη. Και του έκανε εξονυχιστικό έλεγχο στα τρόφιμα που τότε κάθε δάσκαλος ήταν υποχρεωμένος να διατηρεί σε αποθήκη για το συσσίτιο των παιδιών, εργασία που ανέθεταν με το έτσι θέλω στους δασκάλους και έναντι γελοίου επιδόματος.

Ούτε όμως και ο έλεγχος των τροφίμων έβγαλε κάτι. Όλα βρέθηκαν ακόμη και στα γραμμάρια εντάξει με τις καταστάσεις που είχε υποβάλει ο δασκαλάκος.

Κι επιτέλους! Το μάτι του επιθεωρητή έπεσε σε μια γωνιά της αποθήκης! Ποντικοκούραδα!!!!

Διατάζει τον ατυχή συνάδελφο να φέρει κόλα αναφοράς και να τα μαζέψει. Να την κλείσει και να την σφραγίσει και μετά να την υπογράψει και να του την παραδώσει. Βρήκε λοιπόν τον τρόπο να τον τυλίξει και τον ίδιο σε μια κόλα αναφοράς και να του ρίξει την καμπάνα! Τέτοιος άνθρωπος μαυρόψυχος ήταν ο Γκόβελας.

Και βέβαια το ζευγάρι κάποια στιγμή παντρεύτηκε και το μόνο που κέρδισε ο Γκόβελας ήταν να τον θυμούνται με αποστροφή σε όλη την υπόλοιπη ζωή τους. Τέτοιο το μεγάλο βραβείο του!

Και δεν είναι οι μόνοι. Κυνήγησε πολλούς εκείνα τα χρόνια ο Γκόβελας. Μόνο που άκουσε ο πατέρας μου σήμερα για το έγγραφο που ήρθε στη δημοσιότητα, γύρισε και μου είπε:

"Να μην τύχει ποτέ σε άνθρωπο να έχει τέτοιο προϊστάμενο!"

Φαντάσου. Μισό αιώνα αργότερα.

Ήταν λέει δασκάλα και η κυρία επιθεωρητού. Και συνήθιζε να πηγαίνει στις συνελεύσεις των δασκάλων. Μόνο που ουδέποτε κατέβαλε τη συνδρομή της.

Σε κάποια λοιπόν συνέλευση γυρνάει και ο πατέρας μου, μέλος του ΔΣ του τότε συλλόγου των Φιλιατών, και λέει:

"Δεν έχουμε ανάγκη από τοποτηρητές!"

Όλοι κατάλαβαν ποια εννοούσε και βέβαια και η ίδια που δεν ξαναπάτησε σε συνέλευση. Μα από εκείνη την ώρα γράφτηκε και ο πατέρας μου στα μαύρα κατάστιχα του Γκόβελα. Και εξηγώ.

Μέχρι τότε, καθώς οι μετεκπαιδευθέντες δάσκαλοι της επαρχίας Φιλιατών ήταν ελάχιστοι, ο Γκόβελας τον είχε το Λαμπρίδη σε εκτίμηση και του έκανε καλές εκθέσεις. Μετά το περιστατικό στο σύλλογο, θεώρησε πρέπον να τον τσακίσει και μάλιστα στον τομέα της επιστημονικής επάρκειας.

Δεν του έφτασε αυτό. Με το που ήρθε η χούντα τον συμπεριέλαβε στον κατάλογο των δασκάλων που κατά τη γνώμη του έπρεπε να απολυθούν!

Ο πατέρας μου τη γλίτωσε. Την πλήρωσαν όμως άσχημα άλλα μέλη του ΔΣ, όπως ο κύριος Μελάς, δάσκαλος από τους λίγους, που τότε υπηρετούσε στη Μενίνα, ο Μαρκατσέλης και άλλοι.

Βέβαια το γλίτωμα ξέραμε ότι ήταν προσωρινό. Αναγκαστήκανε λοιπόν οι γονείς μου να ζητήσουν μετάθεση να ξεφύγουν από τις δαγκάνες του Γκόβελα. Αλλά και ο ίδιος ο Γκόβελας αναβαθμίστηκε σε Γενικό Επιθεωρητή από τη Χούντα, και αναχώρησε για Αθήνα. Έτσι ανάσαναν όσοι μέχρι τότε δεν είχαν σκύψει το κεφάλι και δεν τον έγλειφαν. Αλλά έχοντας ήδη τη ρετσινιά από την αναφορά του Γκόβελα έτρεμαν πως στο παραμικρό θα βρεθούν απολυμένοι. Δύσκολα τα χρόνια. Και δυστυχώς ελεύθερο το πεδίο για κάθε λογής φασίστες να εκδικούνται όποιον δεν τους ήταν αρεστός.

Με τη μεταπολίτευση ο πατέρας μου προσέφυγε στο Υπουργείο Παιδείας και ζήτησε επανεξέταση της άδικης έκθεσης του Γκόβελα. Και βεβαίως δικαιώθηκε. Η έκθεση διαγράφηκε καθώς κρίθηκε ότι ήταν τελείως αδικαιολόγητες οι χαμηλές βαθμολογίες σε θέματα επιστημονικής κατάρτισης και μάλιστα από τον ίδιο αξιολογητή που νωρίτερα του είχε βάλει άριστα στον ίδιο τομέα.

Γι' αυτό σου λέω ότι είχε δίκιο ο αρχαίος σοφός, ο Αναξίμανδρος. Που έλεγε ότι ο χρόνος είναι ο μέγας δικαστής και αποκαθιστά κάθε αδικία. Αυτός και αποκατέστησε τις αδικίες του Γκόβελα. Που πάνε χρόνια που πέθανε αλλά όσοι τον γνωρίσαμε τον θυμόμαστε με τις χειρότερες αναμνήσεις. Τι κέρδισε;

Ό,τι κερδίζουν όλοι όσοι θέλουν να το παίξουν βασανιστές των ανθρώπων. Ό,τι όλες οι χούντες. Το σκοτάδι δεν είναι μόνο και ανίκητο που είπε ο ποιητές. Ξημερώνει κάποτε. Οι χούντες πέφτουν. Και η Ιστορία συμπληρώνει τα κιτάπια της με τους χαρακτηρισμούς που αρμόζουν στον καθένα...

Αν και τώρα είδε το φως της δημοσιότητας το έγγραφο του Γκόβελα στο Alfavita, από το γκουγκλ ανακάλυψα ότι έχει δημοσιευτεί και παλιότερα το ζήτημα. Παραθέτω λοιπόν το κείμενο όπως το βρήκα αποδελτιωμένο εδώ:

http://www.piniada.gr/pages/piniada/piniada-diafora.htm


Κατά το έτος 1963 και με αφορμή το γεγονός ότι μια δασκάλα πήγε σε ένα χορό με κάποιο κύριο, ο επιθεωρητής της περιοχής την εγκαλεί σε απολογία με το παρακάτω έγγραφο:

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΣΤΟΙΧ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΦΙΛΙΑΤΩΝ
Αρ. πρωτ. 91 Κεραμίτσης


Εν Φιλιάταις τη 15-1-63

Π Ρ Ο Σ Την δημοδιδασκάλισσαν του σχολείου Κεραμίτσης

κ. Σταυρούλα ............. (μέχρι σήμερα διατελέσασαν εν

αποσπάσει εις σχολείον Αγίου Νικολάου)

Έχοντες υπ' όψιν τα αναγραφόμενα εις την υπό σημερινήν ημερομηνίαν τηλεγραφικήν αναφοράν σας, γνωρίζομεν εις υμάς ότε η προ τριημέρου (12ην τρέχοντος μηνός και ημέραν Σάββατον) επιδειχθείσα εκ μέρους σας επαίσχυντος συμπεριφορά επροξένησεν εις ημάς τε, ως Νόμω εντεταλμένον δια την παρακολούθησιν και τον έλεγχον των πράξεών σας ως δημοσίου υπαλλήλου, καθώς και εις την ευυπόληπτον κοινωνίαν της πόλεως Φιλιατών οδυνηράν εντύπωσιν.

Διερωτώμεθα: Κατά ποίαν λογικήν, Διδασκάλισσα υμείς, έχετε το δικαίωμα να περιφρονήτε ασυστόλως και ανερυθρυριάσθως το Δημόσιον αίσθημα και να περιέρχησθε νύκτωρ τη συνοδεία ανδρός ουδεμίαν επισήμως έχοντος θεμιτήν σχέσιν με υμάς και δι' ιδιωτικού του αυτοκινήτου την περιοχήν της περιφερείας μας και να προσέρχησθε μετ' αυτού εις δημόσιον χορόν (ως ο προχθεσινός) εις την Λέσχην φρουράς Φιλιατών;

Εις ποίαν πώρωσιν άραγε έφθασεν η συνείδησία σας, όταν προσερχόμενη εις τον εν λόγω δημόσιον χορόν μετά του εν λόγω ανδρός καταλαμβάνητε θρασύτατα μετ' αυτού θέσιν εις τράπεζαν γειτονικήν προς την του προϊσταμένου Επιθεωρητού σας και παραλείπητε και την στοιχειωδεστέραν εκδήλωσιν κοινωνικής αγωγής, την του χαιρετισμού προς αυτόν;

Ποίος σας έδωσε το δικαίωμα να διασύρητε κατά τον επαίσχυντον αυτόν τρόπον την υπόληψιν και την τιμήν της εναρέτου οικογενείας των Διδασκάλων μου;

Πού κατεχωρήσατε τας επί ώραν μακράν και κατ' επανάληψιν απευθυνθείσας προς το άτομόν σας εκ μέρους υμών νουθεσίας και συμβουλάς επί του ιδίου θέματος της συμπεριφοράς σας;

Πώς είναι δυνατόν να έχωσι πλέον εμπιστοσύνην εις την διδασκάλισσαν των αθώων τέκνων των οι ταλαίπωροι κάτοικοι του χωρίου Άγιος Νικόλαος, όταν παρακολουθούν μετά βδελυγμίας τας ανόμους νυκτερινάς δι' αυτοκινήτου περιπλανήσεις σας; Κατόπιν των ανωτέρω και συμφώνως προς τας διατάξεις των άρθρων 131,132,160 και 161 του Νόμου 1811/51 καλούμεν υμάς, όπως εντός εικοσιτετραώρου από λήψεως παρούσης απολογηθήτε εγγράφως αναφέρουσα τους λόγους του ως ανωτέρω ολισθήματός σας.

Εν τη περί ής ο λόγος απολογία σας δέον όπως δώσητε απόκρισην και εις τα εξής ερωτήματα:

1. Πού διανυκτερεύσατε από της 3ης μετά μεσονύκτιον ώρας και μετά το πέρας του χορού;

2. Πώς απεμακρύνθητε εκ της έδρας σας άνευ αδείας της υπηρεσίας και

3. Αναφέρατε εις τον κ. Διευθυντήν του σχολείου σας περί της απομακρύνσεώς σας εκ της έδρας, περί του σκοπού της εις Φιλιάτες ελεύσεώς σας και περί του τρόπου και χρόνου αναχωρήσεως και επανόδου σας.

Ο επιθεωρητής

Αναστάσιος Χ. Γκόβελας

Πού τις καταχώρησε τις νουθεσίες του Γκόβελα η δασκάλα; Δεν ξέρω... Πάντως κάποιος φρόντισε να καταχωρήσει το ίδιο το έγγραφο. Για να το διαβάζουμε σήμερα εμείς και να μαθαίνουμε την ιστορία της εκπαίδευσης του τόπου μας...

Ποιος να του το έλεγε αυτό του Γκόβελα; Πώς κάποτε θα υπάρχει διαδίκτυο. Και τα έγγραφα που με μίσος και κακία χτύπαγε στη γραφομηχανή του θα ταξίδευαν σε ολόκληρο τον κόσμο. Να τα διαβάζουν οι άνθρωποι και να σταυροκοπιούνται. Για τα μυαλά εκείνης της εποχής. Που θεωρούσαν έγκλημα για μια κοπέλα, μια δασκάλα, να πάει στο χορό με συνοδό που δεν ήταν νόμιμος άντρας της.

Εχ, και να υπήρχε Γκόβελας σήμερα. Και να τσάκωνε τη δασκάλα που νύχτα χτες και τελείως μόνη οδηγούσε αυτοκίνητο στην άλλοτε περιφέρεια Φιλιατών... Θα την είχα σήμερα την αναφορά. Χτυπημένη στην παλιά γραφομηχανή. Για προσβολή των ηθών. Που τριγυρνάω μόνη στις ερμιές... και νύκτωρ!!! Και ανερυθριάστως! Το παραδέχομαι... ούτε καν τα αυτιά μου δεν ήταν κόκκινα από το μεγάλο ολίσθημα!

Πώς περνούν οι εποχές. Και θα περάσουν και τούτες. Και οι επόμενες γενιές θα διαβάζουν τα δικά μας πεπραγμένα και θα γελούν.

Ακόμη και με μας τους ίδιους. Που ενίοτε το παίζουμε κάποιοι στους μικρούς μας μαθητές. Ξεχνώντας πως δε θα είμαστε πάντα εμείς οι μεγάλοι και εκείνοι οι μικροί. Θα τους βρίσκουμε αύριο στο δρόμο. Γερόντια αδύναμα εμείς. Γυναίκες και άντρες εκείνοι. Και άντε τότε να τους εξηγούμε τον όποιο παραλογισμό μας του σήμερα. Τον παραλογισμό που υποβάλλει το δίκαιο της πυγμής και μόνο, που έλεγε και Παπανούτσος...

Και έχοντας πλέον δεκαετίες στην εκπαίδευση, θέλω να πω σε όλους τους νέους συναδέλφους. Πως αυτό το μικρό παιδάκι που σήμερα αδύναμο πουλάκι βρίσκεται στα χέρια τους αύριο θα είναι ένας μεγάλος άνθρωπος, πιθανόν και συνάδελφος. Και δε θα έχει ξεχάσει όσα εμείς τότε δε θα θέλουμε να θυμόμαστε. Κι έτσι να είναι η συμπεριφορά μας η σημερινή. Έχοντας στο νου όχι τα μικρό παιδί του τώρα αλλά τον αυριανό ενήλικο.

Καμιά φορά λέω τους μαθητές μου με το κύριος και το κυρία μπροστά από τα ονόματά τους. Και με κοιτούν παράξενα. Εκείνα δεν το ξέρουν το αύριο. Πως πριν αλέκτωρ λαλήσει δε θα είναι πια παιδιά. Αλλά ο κύριος τάδε και η κυρία τάδε. Μπαμπάδες και μαμάδες οι ίδιοι. Και πολίτες με δικαιώματα. Εμείς όμως χρωστάμε να το ξέρουμε. Και να μην το ξεχνάμε...

Κανένας δεν πρέπει να ξεχνά ότι το χτες πέρασε και το σήμερα είναι κιόλας χτες πριν καλά καλά το ζήσουμε. Ενώ το αύριο είναι μπροστά μας και μας περιμένει. Αόρατο μεν αλλά βέβαιο πως θα έρθει. Ακόμη και αν έχουμε ήδη φύγει εμείς. Με το νου μας στο μέλλον η κάθε μας πράξη. Και με την επίσης βέβαιη γνώση πως όση δύναμη και αν έχουμε σήμερα, θα έρθει η στιγμή που δε θα μπορούμε ούτε λέξη να πούμε να δικαιολογήσουμε τους εαυτούς μας και τις πράξεις μας. Ας φροντίσουμε λοιπόν οι ίδιες οι πράξεις μας να είναι σύμμαχοι της υστεροφημίας μας κι όχι με τα χεράκια μας να βγάζουμε τα ματάκια μας...