Σεμινάριο ΚΠΕ Αράχθου 22 με 24 Φεβρουαρίου (Ρεπορτάζ με φωτογραφίες και σχόλια)

Αυτή τη φορά δε θα μιλήσω για απίστευτη μαγεία (όπως το έκανα για το σεμινάριο του ΚΠΕ Λευκίμμης λίγους μήνες νωρίτερα https://xarinpaideias.forumgreek.com/t1407-topic )

Ευτυχώς δε θα σας μιλήσω όμως και για ένα σεμινάριο που βγήκε ξινό έως και φαρμακερό  ( https://xarinpaideias.forumgreek.com/t1209-topic ) όπως μου βγήκε σε προσωπικό επίπεδο το σεμινάριο στο ΚΠΕ Φιλιππιάδας την περασμένη άνοιξη.

Θα σας παρουσιάσω όμως ένα ακόμη σεμινάριο σε Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, στο ΚΠΕ Αράχθου της Άρτας και δηλώνοντας εξαρχής πως είμαι ιδιαιτέρως ευτυχής που μου δόθηκε η ευκαιρία να το παρακολουθήσω. Ούτε  έμεινα με το στόμα ανοιχτό από την πολυτέλεια και τα μέσα αλλά ούτε και με τσίμπησε σερσέγκι αυτή τη φορά. Απέκτησα όμως ως εκπαιδευτικός γνώσεις ουσίας για έναν σημαντικό υγροβιότοπο της πατρίδας μας και ολόκληρης της Ευρώπης. Τον υγροβιότοπο του Αμβρακικού.



Χρωστώ λοιπόν ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσους συνετέλεσαν και στη διεξαγωγή του σεμιναρίου αλλά και σε όσους έκριναν πως δικαιούμαι να το παρακολουθήσω. Για μένα αυτό το τελευταίο είναι πολύ σημαντικό καθώς έχω ζητήσει μετάθεση για Αθήνα και δε θα έχω τη δυνατότητα άλλη φορά για σεμινάριο σε ΚΠΕ της Ηπείρου. Αυτός εξάλλου ήταν και ο λόγος που υπέβαλα αίτηση συμμετοχής. Θέλω γυρίζοντας στην Αθήνα να έχω όσο περισσότερες γνώσεις γίνεται για τον τόπο μας και να μπορώ να τις μεταδώσω στους εκεί μαθητές. Γιατί η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα ή τουλάχιστον δεν πρέπει να είναι. Και γιατί η Ήπειρος χρειάζεται τη στήριξη όλων των παιδιών της και σε κάθε επίπεδο.

Αφήνω τους προλόγους και προχωρώ στην ουσία.

Το σεμινάριο άρχισε την Παρασκευή, 22 Φεβρουαρίου 2013. Στις εγκαταστάσεις του ΚΠΕ Αράχθου, κοντά στην Άρτα και συγκεκριμένα στο σημείο που κάποτε ήταν το λιμάνι της Κόπραινας:

Ακολουθούν φωτογραφίες του χώρου όπως τις κατέγραψα φτάνοντας το απομεσήμερο της Παρασκευής στο ΚΠΕ Αράχθου. Οδηγώντας 137 χλμ από την Ηγουμενίτσα. Το ΚΠΕ βρίσκεται εκεί που συναντιέται η παλιά εθνική με την Ιόνια οδό. Υπάρχει ευδιάκριτη ταμπέλα που σε καθοδηγεί να στρίψεις δεξιά προς ΚΠΕ ΑΡΑΧΘΟΥ και αμέσως μετά άλλη ταμπέλα για στροφή αριστερά. Κατόπιν ακολουθούν 8 χλμ διαδρομή - καρφί σε ένα στενό δρομάκι που περνά ανάμεσα από ελαιώνες, πορτοκαλεώνες, τις όχθες του Βωβού ποταμού αλλά και πάνω απ' αυτόν με μια παλιά γέφυρα...




Έχουμε υπογράψει στον κατάλογο παρόντων και περιμένουμε να έρθουν και οι άλλοι. Ξένοι προς το παρόν μεταξύ ξένων...  Ώσπου σιγά σιγά διακρίνουμε κάποιους γνωστούς και ξεκινάνε τα πρώτα πηγαδάκια.

Επί της υποδοχής! Κουνάει την ουρά του και κάνει σκέρτσα σε όλους!

Κτίρια παλιά, πετρόκτιστα. Σώζονται από τον καιρό που εδώ υπήρχε λιμάνι. Το λιμάνι της Κόπραινας.

http://www.kompoti.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=90

Η ονομασία «Κόπραινα ή Κόπρενα», σύμφωνα με την άποψη του Γιάννη Τσούτσινου, δικηγόρου και συγγραφέα, οφείλεται στο λευκό επίστρωμα αλατιού: «…γιατί η λέξη Κόπραινα είναι ξενική και απαντιέται σε όλα τα σερβοελληνικά λεξικά, παλαιά και νεότερα και σημαίνει κάτι αραχνοΰφαντο, κάλυμμα, πέπλο. Η Κόπραινα και η αμμώδης περιοχή της καλυπτόταν με στρώμα αλατιού και ήταν κατάλευκη, σαν να σκεπαζόταν με πέπλο». Σύμφωνα όμως με την άποψη της ομάδας συγγραφέων του βιβλίου με τίτλο: «Κομπότι, η γενέτειρα του Σκουφά και του Γεροστάθη» οφείλεται στην πολλή κοπριά που σώριαζαν εκεί τα πολλά βοϊδογέλαδα των Κομποταίων, οι οποίοι στάβλιζαν τα ζώα τους στην περιοχή αυτή.

Στην περιοχή σήμερα δεν κατοικούν παρά δυο ηλικιωμένες γυναίκες. Οι δυο κυράδες της Κόπραινας. Η μια διατηρεί και καφενεδάκι που προσφέρει και φαγητό. Πρόσφερε και σε μας κατά τη λήξη του σεμιναρίου το αποχαιρετιστήριο γεύμα, με τσιπούρες ψητές στα κάρβουνα.

Το καφενεδάκι διακρίνεται ευθεία μπροστά - πετρόκτιστο και αυτό και από τον καιρό που υπήρχε το λιμάνι. Έχει και ωραία μουσική στα μεγάφωνά του. Αξίζει να κάνετε τη διαδρομή και να το επισκεφθείτε και ας μην έχετε να παρακολουθήσετε σεμινάριο.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα του ΚΠΕ Αράχθου είναι τα μουσεία που διαθέτει. Τρία στον αριθμό. Στη φωτογραφία είναι το κτίριο που στεγάζει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Κάποιους συναδέλφους δεν τους ικανοποίησε. Είπαν πως περίμεναν κάτι άλλο. Δεν ξέρω τι. Εγώ ενθουσιάστηκα βλέποντας τις πολλές του αίθουσες και το πλούσιο υλικό σε εικόνες και πληροφορίες. Κάποιοι δούλεψαν πολύ σκληρά για να δημιουργηθεί ένα τέτοιο μουσείο. Που μπορεί να μη διαθέτει βαλσαμωμένα πτηνά αλλά μόλις βγεις από την πόρτα του συναντάς αυτοπροσώπως και ζωντανά τα ίδια τα πτηνά!

(ε, μα ρε παιδί μου... ώρες ώρες εμείς οι δάσκαλοι γινόμαστε οι πιο γκρινιάρηδες άνθρωποι... και δασκαλίζουμε κάνοντας μαθήματα σε άλλους ξεχνώντας πόσα λίγα έχουμε κάνει εμείς οι ίδιοι)

Εδώ βλέπουμε την είσοδο από το Μουσείο Αλιείας. Την εντυπωσιακή είσοδο με τις ράγες από το παλιό λιμάνι να σώζονται κάτω στο πλακόστρωτο και μάλιστα στην άκρη τους υπάρχουν και δυο παλιά βαγονέτα, που δεκαετίες πριν κουβαλούσαν τα εμπορεύματα από τα καράβια προς την αποθήκη του λιμανιού ή και το αντίστροφο.

Το άλλο μουσείο είναι το Μουσείο Φάρων. Μα δε βρίσκεται εδώ. Για να το επισκεφθείς θα πάρεις το μονοπάτι, το πανέμορφο μονοπάτι ανάμεσα στη λιμνοθάλασσα και το Βωβό ποταμό,



και στο τέλος της διαδρομής, ενάμισι χιλιόμετρο περίπου είναι, θα διακρίνεις το φάρο της Κόπραινας. Εκεί και το  Μουσείο Φάρων, που ανήκει στο Πολεμικό Ναυτικό.

Αν το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ΚΠΕ ΑΡΑΧΘΟΥ είναι τα μουσεία του, το ξεχωριστό του σεμιναρίου που είχαμε τη χαρά να παρακολουθήσουμε εκεί είναι τα άφθονα δώρα που μας έκαναν. Και πολλά και χρήσιμα και εκλεκτά.




Αυτή την κομψή και οικολογική τσαντούλα παρέδιδαν οι υπεύθυνοι του ΚΠΕ σε όποιον συνάδελφο υπέγραφε παρουσία. Μια τσάντα γεμάτη με λογής λογής θησαυρούς:




Μια ωραιότατη αφίσα από τον Αμβρακικό, ένα χάρτινο ντοσιέ με σημειωματάριο και στυλό και διάφορα ενημερωτικά φυλλάδια, ένα dvd για την Άρτα.

Επιπλέον στο τραπέζι υπήρχαν και διάφορα άλλα φυλλάδια και κάρτες, άλλα για την ορνιθοπανίδα του Αμβρακικού, άλλα για την ιστορία της Άρτας.




Το χάρτινο ντοσιέ και το περιεχόμενό του:

Σαν να μην έφταναν όλα τα προηγούμενα, το βράδυ της πρώτης μέρας μας χάρισαν και από ένα αδιάβροχο καθώς το άλλο πρωί που θα πηγαίναμε στο πεδίο για δραστηριότητες προβλεπόταν ισχυρή βροχή!

Με τόσα δώρα και να θες να ξεχάσεις το ΚΠΕ Αράχθου, γίνεται;;;

Τους ευχαριστούμε όλους για τη γενναιοδωρία τους! Αλλά και το γούστο στην επιλογή των δώρων. Γιατί είναι άλλο κάποιος να σε γεμίζει δώρα και άλλο να τα διαλέγει με την καρδιά του!

Και να 'μαστε εδώ φορώντας τα αδιάβροχά μας. Είναι η ώρα που έχουμε φτάσει στη Στογγυλή και θεωρητικά πρέπει να βαδίσουμε και ένα κομμάτι δρόμου με τα πόδια για να κάνουμε παρατηρήσεις πουλιών. Έλα όμως που ρίχνει καρεκλοπόδαρα; Και ούτε τα αδιάβροχα δεν είναι σε θέση να μας προστατέψουν;

Βιαστικά βιαστικά χωνόμαστε όλοι στο χαγιάτι μιας εκκλησίας και εκεί αναγκαστικά γίνονται και οι δραστηριότητες. Μας μοιράζουν καρτούλες σε όλους. Η δική μου ήταν η εξής:



Οι οδηγίες λένε πως πρέπει ο καθένας μας να συμπεριφερθεί όπως ορίζει η κάρτα του. Να κινείται ανάλογα με το πτηνό που του έτυχε και να βγάζει ανάλογες φωνές. Μέχρι να εντοπίσει τα άλλα άτομα τους είδους του και να δημιουργήσουν σμήνος.

Αρχίζω λοιπόν τα κιου ... κιου ... κιου και πράγματι σε λιγάκι όλες οι φαλαρίδες ανακαλύπτουμε η μία την άλλη!

__________________

Η πρώτη φωτογραφία της παρούσας ανάρτησης δεν είναι από τη δική μου μηχανή. Όπως και η επόμενη:




Βλέπετε δεν ήμουν η μόνη φωτογράφος. Και σε κάθε μας βήμα υπήρχε και ο επίσημος φακός του ΚΠΕ για να καταγράφει την πορεία του σεμιναρίου. Πάλι καλά γιατί μπορεί να έβγαλα γύρω στις 1.000 φωτογραφίες αλλά θα έμενα στο τέλος χωρίς φωτογραφία δική μου...

Ας ξαναπάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά γιατί φτάσαμε κιόλας να λέμε τι κάναμε το Σάββατο το πρωί χωρίς να μιλήσουμε για όσα έγιναν την Παρασκευή το απόγευμα.



Παρασκευή λοιπόν. Την ώρα που επιτέλους μας λένε να περάσουμε στην αίθουσα και να ξεκινήσει το σεμινάριο.

Η αίθουσα μικρή, καμία σχέση με τον πολυτελέστατο συνεδριακό χώρο υψηλών προδιαγραφών που διαθέτει το ΚΠΕ Λευκίμμης. Αρκετά καθίσματα διαθέτουν ένα ειδικό πλαστικό που το γυρνάς και γίνεται σαν τραπεζάκι για να ακουμπάς το σημειωματάριο. Άλλα όχι. Και μερικοί που καθυστέρησαν να μπουν βρίσκονται σε σκαμπό.

Κατά τα άλλα υπάρχει ο αναγκαίος εξοπλισμός από πλευράς μηχανημάτων για τη διεξαγωγή του σεμιναρίου. Ξύλινο βάθρο για τους ομιλητές, βιντεοπροβολέας, τηλεόραση. Η θέρμανση δεν κατάλαβα να υπάρχει αν και έκανε αρκετό κρύο έξω. Ευτυχώς ήταν ζεστό το όλο κλίμα και δεν νιώσαμε να κρυώνουμε. Επιπλέον υπήρχε στην είσοδο ένα μικρό φουαγιέ εξοπλισμένο με μπόλικο καυτό καφέ και πεντανόστιμο κέικ.

Αρχή του σεμιναρίου με το καλωσόρισμα από τον Υπεύθυνο του ΚΠΕ Αράχθου, τον κ. Πλούμπη Ιωάννη.

Ακολουθούν χαιρετισμοί από το Δήμαρχο του Δήμου Νικολάου Σκουφά, το Διευθυντή της Α΄θμιας Εκπαίδευσης Άρτας, τον Υπεύθυνο Σχολικών Δραστηριοτήτων της Β'θμιας της Άρτας.




Στη συνέχεια ο κ. Πλούμπης μας παρουσιάζει το θέμα:

"Η Λειτουργία και η Δράση του ΚΠΕ Αράχθου. Ιστορική αναδρομή περιοχής."

Μας εξηγεί το σήμα του ΚΠΕ, μας μιλά για τα Δελφινάκια του Αμβρακικού και τους αργυροπελεκάνους. Μας λέει ότι το ΚΠΕ ιδρύθηκε το 2002 και ξεκίνησε να λειτουργεί στο τέλος του 2003. Μας μιλά επίσης για το Βωβό ποταμό, τις λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού: τη Λογαρού, το Τσουκαλιό, τη Ροδιά. Κατόπιν αναλύει τη μορφολογία του Αμβρακικού, αναφέρεται στα φράγματα του Λούρου και του Αράχθου που άλλαξαν τη ροή φερτών υλών. Ακούμε επίσης για την απελευθέρωση της Άρτας στα 1881 και πώς ξεκίνησε τότε η Κόπραινα να λειτουργεί ως λιμάνι που συνέδεε ακτοπλοϊκώς την περιοχή με τον Πειραιά (μέσω Ισθμού ή και κάνοντας το γύρο της Πελοποννήσου, σε 2 μέρες λοιπόν ή και σε μια βδομάδα αντίστοιχα). Κάποτε όμως φτιάχτηκαν δρόμοι. Και το λιμάνι της Κόπραινας εγκαταλείφθηκε... κι έγινε ένα "ξεχασμένο λιμάνι". Μέχρι βεβαίως που πήρε και πάλι ζωή με τη λειτουργία του ΚΠΕ!!!

Ακολουθεί η εισήγηση του κ. Δημήτρη Μπαρέλου, Υπευθύνου του φορέα διαχείρισης του Αμβρακικού:

"Η ιχθυοπανίδα του Αμβρακικού και οι επιπτώσεις από την τοξικότητα οργανικών μικρορυπαντών."

Μαθαίνουμε χίλια πράγματα μέσα σε λίγο ώρα για τον Αμβρακικό και την ιχθυοπανίδα του. Αφού βεβαίως αναλυθεί πριν η ιδιαιτερότητα του Αμβρακικού:

1. Εκτεταμένες λιμνοθάλασσες.
2. Θαλάσσια λιβάδια με ποσειδωνία
3. Στους πρόποδες της Πίνδου και άρα τμήμα ενός ευρύτερου πλέγματος σημαντικών οικοτόπων.

Ακούμε και για τον ήταυρο! αλλά και για το ρινοδέλφινα του Αμβρακικού που αναπαράγονται εντός του κόλπου. Κι ακόμη για τη θαλάσσια χελώνα careta careta που δεν αναπαράγεται μεν στον Αμβρακικό αλλά ζει εδώ μεγάλο διάστημα ακόμη και το καταχείμωνο. Κατόπιν μαθαίνουμε για το νεροβούβαλο που δυστυχώς τείνει να εκλείψει και το δυστυχώς αφορά και την ικανότητα του νεροβούβαλου να συμβάλλει στην ανανέωση του καλαμιώνα.

Η εισήγηση μετά στρέφετε στο κυρίως θέμα της και παρελαύνουν μπροστά μας ο κέφαλος με το αβγοτάραχό του και το οποίο αφήνει υψηλό κέρδος στους παραγωγούς, ο θηλυκός κέφαλος που λέγεται μπάφα, η τσιπούρα, το λαβράκι, το χέλι (παλιά ήταν λέει χελότοπος ο Αμβρακικός, τώρα τα χέλια έχουν μειωθεί πολύ), η εκλεκτή γαρίδα, η γάμπαρη, του Αμβρακικού, η σουπιά, τα μύδια, τα στρείδια, τα κυδώνια, τα χτένια, οι αχιβάδες, τα χάβαρα, οι πίνες...

Σειρά έχουν οι ιχθυοκαλλιέργειες με τις τσιπούρες και τα λαβράκια τους, ο Λούρος με τις πέστροφες, τους κυπρίνους και τους οξύρυγχους.

Ο εισηγητής μιλά ύστερα για τους τρόπους ψαρέματος, το νταλιάνι, το ζεφτό, το καμάκι κλπ.

Κι έπειτα για τα ιβάρια, τα παραδοσιακά με το καλάμι, τα σύγχρονα με το τσιμέντο.

Τα αλιεύματα που μειώνονται. Τις απειλές που δέχεται η περιοχή από:

1. Τα φράγματα
2. Τη μεγέθυνση του λιμανιού της Πρέβεζας
3. Το υποθαλάσσιο τούνελ
4. Την κτηνοτροφία
5. Τα ελαιοτριβεία, τυροκομεία, σφαγεία...
6. Οικιακά λύματα
7. ΧΥΤΑ
8. Εγκαταστάσεις δεξαμενών καυσίμων

Και βεβαίως αναφέρει και τα φυτοφάρμακα. Που πέφτουν με τη σέσουλα στον κάμπο και καταλήγουν στον Αμβρακικό. Μεταξύ τους και 7 φυτοφάρμακα που είναι απαγορευμένα!

Αποτέλεσμα; η τοξικότητα! που επηρεάζει το ζωοπλαγκτόν και στη συνέχεια μέσω της τροφικής αλυσίδας και τα ψάρια.

Επόμενος εισηγητής ο κ. Μόγιας Αθανάσιος, λέκτορας από το Δημοκρίτειο της Θράκης:

"Η βιοποικιλότητα των Μεσογειακών Εκβολικών Οικοσυστημάτων και η σύνδεσή τους με την Εκπαίδευση: Το παράδειγμα του Αμβρακικού κόλπου".

Ο κ. Μόγιας αναλύει την έννοια της βιοποικιλότητας.

Τι είναι

Γιατί είναι σημαντική

Γιατί μειώνεται

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ενάντια στη μείωση


Η βιοποικιλότητα είναι η πολυμορφία της ζωής σε όλες της τις εκφάνσεις!

Τη διακρίνουμε σε γενετική, ταξινομική, οικολογική

Σειρά έχει η ανάλυση της έννοιας "είδος"...

Αλλά και το δίλημμα του ιπποπόταμου, το HIPPO dilemma!

Habitat lot

Introduced species

Pollution

Population growth

Over-harvesting

και ένα παράδειγμα για το τι σημαίνει είδος...

Τι θα κρατήσω από τον κ. Μόγια ως ιδιαιτέρως σημαντικό; τον επίλογό του:

"δεν είναι δυνατό να προστατέψω κάτι που δεν αγαπώ,

αλλά και ούτε να αγαπήσω κάτι που δεν γνωρίζω".

Χαρακτηριστική περίπτωση που βρίσκει εφαρμογή το ανωτέρω απόφθεγμα την προστασία και την αγάπη και τη γνώση... Η έξοχη ταινία του αείμνηστου Ντίνου Δημόπουλου:

Τα Δελφινάκια του Αμβρακικού

Όχι, δε θα δείτε δελφίνια στην ταινία. Κι ας έχει ο Αμβρακικός τα δικά του δελφίνια, το ρινοδέλφινα. Παιδιά θα δείτε. Και η ταινία είναι για παιδιά, μία από τις καλύτερες του είδους, και για όσους αισθάνονται παιδιά. Πρωταγωνιστεί και ο ... φάρος της Κόπραινας. Αφού η ταινία γυρίζεται εκεί, στο παλιό λιμάνι. Με έτος αναφοράς το 1930.

Ο Δημόπουλος βρίσκει τον τρόπο να διηγηθεί τα πάθη και τους πόθους των ανθρώπων που ζούσαν κάποτε στον Αμβρακικό. Τη φτώχεια τους. Τα βάσανά τους. Και τα όνειρα των παιδιών...

Δείτε την οπωσδήποτε. Απορώ που τη βρήκα στο you tube. Υποθέτω ότι σύντομα θα την αφαιρέσουν αφού είναι ολόκληρη ταινία...

Και μερικές ακόμη φωτογραφίες από την επίσκεψή μας στο φάρο της Κόπραινας.

Η επιστροφή. Από το φάρο της Κόπραινας στο ΚΠΕ Αράχθου Άρτας.

Και τοπίο εντελώς αγγελοπουλικό...

Ο φάρος ξαναγυρίζει στην ερημιά του. Από τον καιρό που η τεχνολογία αντικατέστησε το πετρέλαιο στους φάρους με την ασετυλίνη, οι φάροι απέμειναν ολομόναχοι χωρίς φαροφύλακες. Ακόμη περισσότερο σήμερα που και η ασετυλίνη αντικαταστάθηκε με το ηλεκτρικό ρεύμα... από το επίγειο δίκτυο ή και από τον ήλιο με ηλιακό συλλέκτη...

Και ξαφνικά, εκεί που όλα φαίνονταν να γυρίζουν στην ερημιά και την ησυχία, ένα τεράστιο μαύρο σμήνος παπιών σηκώθηκε από το βάθος του Αμβρακικού...

Κι από τον Αγγελόπουλο ο νους μου ταξίδεψε στην άλλη λατρεμένη, την Κατερίνα Γώγου:


Καλωσορίσατε, φίλοι μου! ψιθύρισα... Σε λίγους μήνες θα είμαι κοντά σας.

Θα πάψω να τρέχω σε φάρους παλιούς. Σε λιμνοθάλασσες. Σε ποτάμια και βουνά και παραλίες. Θα γυρίσω εκεί που ανήκω. Στο τσιμέντο...

Κι όταν η πόλη βαριά θα κάθεται στην ψυχή μου, θα κλείνω τα μάτια και θα βλέπω τις εικόνες που θησαύρισα τρία χρόνια τώρα... Να έχω να ταξιδεύω τα παιδιά. Και τα μαύρα πουλιά στα μάτια μου να τα διαβάζουν για παπιά...

Κι ένα φωτάκι θα αναβοσβήνει τότε. Που θα είμαι μακριά. Λευκό και κόκκινο. Ίδια ο φάρος της Κόπραινας. Να προειδοποιεί για τα αβαθή. Να σταματήσω. Να μην κάτσω την βάρκα της ζωής μου...