Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΚΑΙ Ο ΝΑΥΤΗΣ: Έφυγε η Μπέτυ Αμπατιέλου...

Μπέτυ και Φρειδερίκη, ένα χαστούκι ( ; ) στο Λονδίνο.



Απεβίωσε σε ηλικία 94 χρόνων η Μπέττυ Αμπατιέλου.

Δευτέρα, 17 Οκτωβρίου 2011

Πέθανε χτες στα 94 της χρόνια η Μπέτυ Μπάρτλετ-Αμπατιέλου, χήρα του ναυτεργάτη συνδικαλιστή και μετέπειτα βουλευτή του ΚΚΕ Αντώνη Αμπατιέλου.

Από οικογένεια ανθρακωρύχου. η ουαλή Betty Bartlett σπούδασε και εργάστηκε ως δασκάλα. Από το 1939 ήταν μέλος του ΚΚ Μεγάλης Βρετανίας.

Στον πόλεμο, ο ναυτεργάτης Αντώνης Αμπατιέλος, στο εξωτερικό όπως και οι μισοί περίπου Έλληνες ναυτικοί, είχε κέντρο της συνδικαλιστικής δραστηριότητάς του το Κάρντιφ και εκεί γνωρίστηκε με την Μπέτυ.

Παντρεύτηκαν το 1944 και το 1945 ήρθαν στην Ελλάδα.

Το 1947 ο Αμπατιέλος πιάστηκε και καταδικάστηκε (αρχικά) σε θάνατο.

Η Μπέτυ Αμπατιέλου πήγε στο Λονδίνο όπου πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Συνδέσμου για τη Δημοκρατία στην Ελλάδα, οργάνωσης που είχε αντικείμενο την αλληλεγγύη προς τους Έλληνες κομμουνιστές πολιτικούς κρατούμενους.

Στην Ελλάδα επέστρεψε για μια σύντομη επίσκεψη το 1956, αλλά μετά της στέρησαν την ιθαγένεια κι έτσι οι επόμενες επισκέψεις ματαιώθηκαν: το 1958 τη σταμάτησαν στο πλοίο στη Βενετία.

Στην Αγγλία, η Μπέτυ Αμπατιέλου έκανε πολύχρονο αγώνα για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα. Γράφει φυλλάδια (το Give me back my husband βρίσκεται ακόμα, έστω και τυπικά, στον κατάλογο της Amazon), κινητοποιεί βουλευτές της αριστερής πτέρυγας του Εργατικού Κόμματος και παράλληλα εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία επίσημης επίσκεψης στο Λονδίνο για να θέτει το θέμα όχι μόνο του «Τόνυ» όπως είναι γνωστός στην Αγγλία ο Αντώνης Αμπατιέλος, αλλά και όλων των πολιτικών κρατουμένων.

Εδώ να πούμε ότι ο “Τόνυ” είχε τιμηθεί από τη βρετανική κυβέρνηση για την συμβολή του στην πολεμική προσπάθεια και δεν ήταν άγνωστος στη βρετανική κοινή γνώμη. Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο του 1961 όταν ο πρωθυπουργός Καραμανλής και ο Υπουργός Εξωτερικών Αβέρωφ επισκέπτονται επίσημα το Λονδίνο, τούς υποδέχεται στο σταθμό της Βικτόριας διαδήλωση ελλήνων και ελληνοκυπρίων της παροικίας του Λονδίνου. Ανάμεσά τους η Μπέτυ Αμπατιέλου, που φωνάζει στον Καραμανλή να αποφυλακίσει τον σύζυγό της και τελικά συλλαμβάνεται από την αστυνομία. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι αγγλικές εφημερίδες αφιερώνουν στην υπόθεση Αμπατιέλου περισσότερο χώρο απ’ ό,τι στις καθαυτό συνομιλίες του Καραμανλή.

Τον Απρίλιο του 1963 η βασίλισσα Φρειδερίκη επισκέπτεται το Λονδίνο, χωρίς τον βασιλιά Παύλο αλλά με τον διάδοχο Κωνσταντίνο και διάφορες πριγκίπισσες, για να παρευρεθεί στους γάμους της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας του Κεντ, εξαδέλφης της Ελισάβετ της Αγγλίας.

Το Σάββατο 20 Απριλίου, τη μέρα της άφιξής της, καθώς η Φρειδερίκη βγαίνει από το ξενοδοχείο Κλάριτζες, βρίσκεται αντιμέτωπη με τη Μπέτυ Αμπατιέλου, που συνοδεύεται από ομάδα κυπρίων διαδηλωτών και θέλει να συναντήσει την Φρειδερίκη για να της παραδώσει επιστολή στην οποία ζητάει την αποφυλάκιση του συζύγου της. Λέγεται ότι όταν η Φρειδερίκη αρνήθηκε να της μιλήσει, η Αμπατιέλου τη χαστούκισε. Οι εφημερίδες κάνουν λόγο για «περίπτυξη».

Οι επόμενες μέρες της Φρειδερίκης δεν ήταν καλύτερες. Στις μετακινήσεις της έβρισκε μπροστά της διαδηλωτές. Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος της Ελευθερίας: Πολιορκείται συνεχώς η βασίλισσα εν Λονδίνω.

Την Κυριακή 21/4 η εφημερίδα Σάντεϊ Εξπρές δημοσιεύει βιαιότατο άρθρο στο οποίο χαρακτηρίζει ανεπιθύμητη καλεσμένη τη Φρειδερίκη.

Η Μπέτυ Αμπατιέλου εμφανίζεται στα δελτία ειδήσεων της αγγλικής τηλεόρασης,ενώ φτάνει από την Αθήνα στο Λονδίνο ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Την Κυριακή 28/4 επισκέπτεται μαζί με την Αμπατιέλου το ξενοδοχείο Κλάριτζες.

Ο Λαμπράκης ζητάει ακρόαση από τη βασίλισσα η οποία δεν γίνεται δεκτή, όπως του ανακοινώνει ο υπασπιστής του διαδόχου, ο ταγματάρχης Αρναούτης.

Ο Λαμπράκης δίνει συνέντευξη στις βρετανικές εφημερίδες, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι στην Ελλάδα δεν κυβερνά η κυβέρνηση ή ο βασιλεύς αλλά η βασίλισσα.

Η Φρειδερίκη λέγεται ότι ενοχλήθηκε τρομερά από την παρέμβαση Λαμπράκη και είπε, “Δεν θα με απαλλάξει κανείς από αυτόν”, όπως έγραψε ο γραμματέας των ανακτόρων Γεράσιμος Τσιγάντες.

Στις 22 Μαΐου δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Η βασίλισσα είχε δώσει εντολή !!

Στις 3 Νοεμβρίου γίνονται εκλογές,τις κερδίζει με μικρή διαφορά η Ένωση Κέντρου. Πολλοί πολιτικοί κρατούμενοι αποφυλακίζονται τα Χριστούγεννα, όχι όμως ο Αμπατιέλος!!

Τον Φλεβάρη του 1964 γίνονται νέες εκλογές και τελικά το Πάσχα απολύεται επιτέλους ο Αντώνης Αμπατιέλος.

Ο Αντώνης Αμπατιέλος κατάφερε να μην πιαστεί από τη δικτατορία της 21ης Απριλίου· έμεινε πάνω από ένα χρόνο στην παρανομία και τελικά έφυγε παράνομα στο εξωτερικό τον Ιούνιο του 1968. Εκεί δραστηριοποιήθηκε στην αντιδικτατορική πάλη.

Γύρισε παράνομα στην Ελλάδα το 1973 αλλά πιάστηκε αργότερα και απελευθερώθηκε με την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Ανώτατο στέλεχος του ΚΚΕ και βουλευτής, πέθανε το 1994.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΒΟ

Ο Αντώνης Αμπατιέλος γεννήθηκε το 1914 στο Σουλινά Ρουμανίας και από τα νεανικά του χρόνια τον κέρδισαν οι κομμουνιστικές ιδέες. Το 1932 οργανώνεται στην ΟΚΝΕ και στο ΚΚΕ και μπαρκάρει στα καράβια. Ανέπτυξε πρωτοπόρα συνδικαλιστική δράση από το 1933, μέσα από τη Ναυτεργατική Ενωση Ελλάδας(ΝΕΕ) και το 1940 γίνεται μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής ΝΕΕ στη Νέα Υόρκη, όπου και αναπτύσσει εξαιρετική αντιφασιστική και συνδικαλιστική δραστηριότητα, πρωτοστατώντας στις κινητοποιήσεις των ναυτεργατών ενάντια στις δυνάμεις του φασιστικού άξονα. Στα χρόνια αυτά αναδείχνεται σε έναν από τους δύο γραμματείς της ΟΕΝΟ και οργανώνει τον αντιφασιστικό αγώνα.

Καθοδηγητής στους διεθνείς αγώνες

Στις συνθήκες των πολεμικών συγκρούσεων και επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο, η θάλασσα βρισκόταν, κυριολεκτικά στα χέρια της ΟΕΝΟ και του Διεθνούς Ναυτεργατικού Κινήματος, του οποίου ψυχή και εγκέφαλος ήταν ο Αντ. Αμπατιέλος. "

Έτσι, από το 1943 ουσιαστικά, οι δυνάμεις του Αξονα βρέθηκαν χωρίς πλοία - παρά το γεγονός ότι πλήρωναν στους εφοπλιστές αστρονομικά ναύλα - γιατί κουμάντο, πια, στα εμπορικά (ελληνικά και ξένα) πλοία δεν έκαναν οι εφοπλιστές, αλλά η ΟΕΝΟ και το Διεθνές Ναυτεργατικό Κίνημα", όπως θα γράψει στο "Ρ" ο δημοσιογράφος Χ. Θεοχαράτος, σε ένα άρθρο τις μέρες του θλιβερού μαντάτου του χαμού, του ακριβού συντρόφου με τίτλο "Η πολιτική διαθήκη του Αντώνη Αμπατιέλου". Γιατί ήταν η ηγεσία της ΟΕΝΟ που σε μια δύσκολη για τους συμμάχους καμπή του πολέμου, που σάλπισε προς τους Ελληνες ναυτεργάτες το ιστορικό σύνθημα: "Κρατάτε τα πλοία εν κινήσει"!

Ο ίδιος από το πόστο του Γραμματέα της ΟΕΝΟ υπέγραψε την ιστορική πρώτη Συλλογική Σύμβαση του 1943 με τους Ελληνες εφοπλιστές που καθιέρωνε και κατοχύρωνε, για πρώτη φορά το 8ωρο και άλλα βασικά δικαιώματα των ναυτεργατών, για τις συνθήκες διαβίωσης στα πλοία, τους τρόπους αμοιβής, τη σύνθεση του πληρώματος και πολλά άλλα, που σήμερα βρίσκονται στο στόχαστρο της εφοπλιστικής ασυδοσίας.

Επίσης, όπως σημείωνε ο δημοσιογράφος Ν. Πηγαδάς στην εκδήλωση της παρουσίασης του μοναδικού βιβλίου του Α. Αμπατιέλου "ΜΙΑ ΖΩΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ" - έκδοση της "Σύγχρονης Εποχής":

"Στη διάρκεια του Β Παγκόσμιου Πολέμου ο Αντ. Αμπατιέλος πήρε μέρος σε νηοπομπές του θανάτου, όταν οι αγέλες των γερμανικών υποβρυχίων έστελναν στο βυθό εκατοντάδες πλοία, τις περισσότερες φορές μαζί με τα πληρώματά τους. Σε 2.500 υπολογίζει ο ίδιος ο Αντ. Αμπατιέλος τους ναυτεργάτες που χάθηκαν στο Επος του Ατλαντικού. Ενας απ' αυτούς ήταν και ο πατέρας του... Αυτοί οι αντιφασιστικοί - πατριωτικοί αγώνες και η τεράστια προσφορά αναγνωρίστηκαν τότε από τους συμμάχους και την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση".

Ωστόσο, το εφοπλιστικό κεφάλαιο και οι εμφυλιοπολεμικές κυβερνήσεις τον εκδικήθηκαν όπως και πολλούς άλλους αγωνιστές για αυτή την πατριωτική και διεθνιστική του δράση. Στις 24 Δεκέμβρη του 1947 ο Αντώνης Αμπατιέλος συλλαμβάνεται για μια ακόμα φορά, όμως από κείνη τη στιγμή αρχίζει η μακριά νύχτα των 16,5 χρόνων στέρησης της ελευθερίας του.

Στη δίκη της ΟΕΝΟ όπως έμεινε στην ιστορία (η δίκη της ηγεσίας της) και κράτησε 20 μέρες, ο Α. Αμπατιέλος καταδικάζεται σε θάνατο, που ματαιώθηκε από τη διεθνή κατακραυγή που ξεσηκώθηκε. Ακολουθούν φυλακές και τόποι εξορίας, αλλά η ηρωική δράση του ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ Αντώνη Αμπατιέλου, σε δύσκολες και διαφορετικές κάθε φορά συνθήκες συνεχίζεται και η προσφορά του στην εργατική τάξη και το λαϊκό κίνημα, μέσα από το ΚΚΕ μέχρι την τελευταία πνοή της ζωής του.

ΠΗΓΗ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ ΕΔΩ

Το ζεύγος Αμπατιέλου σε πορεία Ειρήνης, το Μάη του 1964

"Για την Μπέτυ Αμπατιέλου έχουμε ξαναγράψει στο ιστολόγιο, και συγκεκριμένα για το χαστούκι (; ) που ίσως έδωσε στη βασίλισσα Φρειδερίκη, το χαστούκι (; ) που (πολύ) έμμεσα έριξε την κυβέρνηση Καραμανλή το 1963. Σήμερα, για να τιμήσουμε τη μνήμη της, παρουσιάζω κι άλλο υλικό για την πεισματάρα δασκάλα από το Κάρντιφ."

"Όπως γράφει στα απομνημονεύματά του ο Αντώνης Αμπατιέλος, ο πρόεδρος της ΕΔΑ Ιω. Πασαλίδης ρώτησε αργότερα την Μπέτυ Αμπατιέλου αν πράγματι χαστούκισε τη Φρειδερίκη, κι όταν εκείνη επανέλαβε πως όχι, ο Πασαλίδης τη συμβούλεψε:

«Μη λες ότι δεν τη χτύπησες. Ο λαός θέλει να λες ότι τη χτύπησες»."

Γελοιογραφία του Μποστ για τη συνάντηση Μπέτυς Αμπατιέλου και Πιπινέλη (1963 )

"Η συνάντηση Πιπινέλη-Αμπατιέλου, την οποία απεικονίζει το σκίτσο του Μποστ, έγινε στις 11 Ιουλίου. Ο Πιπινέλης υπόσχεται ότι θα διαβιβάσει στον Βασιλέα το αίτημα για αποφυλάκιση του Αμπατιέλου. Ενδεικτικός της διμέτωπης νοοτροπίας ορισμένων Κεντρώων είναι ο τίτλος της εφημ. Ελευθερία, που κατηγορεί για «ενδοτικότητα» τον Πιπινέλη και ενοχλείται που η συνάντηση έγινε υπό την πίεση του πεζοδρομίου."

"Πάντως η Φρειδερίκη μαζί με την πριγκίπισσα Ειρήνη προσπάθησαν να διαφύγουν ενώ ο αστυνομικός συνοδός τους είχε εξουδετερωθεί από τους διαδηλωτές, και έστριψαν σε μια πάροδο που όμως ήταν αδιέξοδο –έντρομη, η Φρειδερίκη αναγκάστηκε να χτυπήσει το κουδούνι της πρώτης πόρτας που βρήκε μπροστά της και να ζητήσει από την έκπληκτη κυρία που έμενε στο σπίτι αυτό, μια αμερικανίδα ηθοποιό, να τους επιτρέψει την είσοδο μέχρι να έρθουν οι αστυνομικοί να τις παραλάβουν.

Οι επόμενες μέρες της Φρειδερίκης δεν ήταν καλύτερες. Στις μετακινήσεις της έβρισκε μπροστά της διαδηλωτές. Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος της Ελευθερίας: Πολιορκείται συνεχώς η βασίλισσα εν Λονδίνω. Την Κυριακή 21/4 η εφημερίδα Σάντεϊ Εξπρές δημοσιεύει βιαιότατο άρθρο στο οποίο χαρακτηρίζει ανεπιθύμητη καλεσμένη τη Φρειδερίκη.[...]

Πράγματι, τη νύχτα της Παρασκευής 26/4 προς Σάββατο, η Μπέτυ Αμπατιέλου οργανώνει «αγρύπνια διαμαρτυρίας» έξω από το ξενοδοχείο μαζί με αριστερούς ελληνοκύπριους του Λονδίνου. Η Φρειδερίκη αναγκάζεται και πάλι να χρησιμοποιήσει μια πλαϊνή είσοδο για να τους αποφύγει. Λεπτομέρεια: επειδή ο νόμος απαγορεύει την καθιστική διαμαρτυρία στο οδόστρωμα, όχι όμως την πορεία, οι διαδηλωτές περνούν τη νύχτα βηματίζοντας συνεχώς πάνω-κάτω σε λίγα μέτρα του δρόμου, δήθεν ότι κάνουν πορεία.

Το Σάββατο ο βρετανός υπουργός εξωτερικών λόρδος Χιουμ δίνει στη δημοσιότητα επιστολή προς τη βασίλισσα Φρειδερίκη στην οποία εκφράζει τη λύπη του για τα επεισόδια Η επιστολή έχει το αποτέλεσμα να εντείνει τις διαμαρτυρίες της αγγλικής κοινής γνώμης, κι έτσι τη νύχτα του Σαββάτου προστίθενται στην αγρύπνια και τέσσερις βουλευτές του Εργατικού Κόμματος, ενώ ο τύπος παραλληλίζει την Ελλάδα των πολιτικών κρατουμένων με την Ισπανία του Φράνκο (είναι νωπή η εκτέλεση, στις 20 Απριλίου, του κομμουνιστή Χουλιάν Γκριμάου ύστερα από δίκη-παρωδία).

Η Μπέτυ Αμπατιέλου εμφανίζεται στα δελτία ειδήσεων της αγγλικής τηλεόρασης, όπου αρνείται ότι χαστούκισε τη Φρειδερίκη, ενώ φτάνει από την Αθήνα στο Λονδίνο ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Την Κυριακή 28/4 επισκέπτεται μαζί με την Αμπατιέλου το ξενοδοχείο Κλάριτζες. Ο Λαμπράκης ζητάει ακρόαση από τη βασίλισσα η οποία δεν γίνεται δεκτή, όπως του ανακοινώνει ο υπασπιστής του διαδόχου, ο ταγματάρχης Αρναούτης. Ο Λαμπράκης δίνει συνέντευξη στις βρετανικές εφημερίδες, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι στην Ελλάδα δεν κυβερνά η κυβέρνηση ή ο βασιλεύς αλλά η βασίλισσα. Η Φρειδερίκη λέγεται ότι ενοχλήθηκε τρομερά από την παρέμβαση Λαμπράκη και είπε, “Δεν θα με απαλλάξει κανείς από αυτόν”, όπως έγραψε ο γραμματέας των ανακτόρων Γεράσιμος Τσιγάντες.

Η Φρειδερίκη επιστρέφει στις 30 Απριλίου ενώ τις επόμενες μέρες το θέμα συζητιέται στη βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων, όπου η εργατική αντιπολίτευση καυτηριάζει την εσωτερική κατάσταση της Ελλάδας.

Στις 22 Μαΐου δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Σε αφήγησή του ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει ότι ο τότε αρχηγός της Χωροφυλακής Βαρδουλάκης του είχε εκμυστηρευτεί ότι “κατά λάθος σκοτώθηκε ο Λαμπράκης. Η βασίλισσα είχε δώσει εντολή να τον στραπατσάρουν…”

Ο Λαμπράκης χαροπαλεύει επί μέρες αλλά χάνει τη μάχη στις 27 Μαΐου. Η κηδεία του γίνεται πάνδημη την επόμενη μέρα· την ίδια μέρα στο Λονδίνο γίνεται διαδήλωση, όπου μιλάει και η Μπέτυ Αμπατιέλου, ενώ ο Μπέρτραντ Ράσσελ εκφράζει την ευχή ότι το βασιλικό ταξίδι θα ματαιωθεί. Η «Επιτροπή των 100» ήδη αναγγέλλει διαδήλωση έξω από τα ανάκτορα του Μπάκινχαμ για την πρώτη μέρα της βασιλικής επίσκεψης, στις 9 Ιουλίου. Τις επόμενες μέρες, και ενώ ξετυλίγεται το κουβάρι του παρακρατικού δικτύου που δολοφόνησε τον Λαμπράκη, πληθαίνουν οι ειδήσεις από το Λονδίνο για τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας που ετοιμάζονται, ενώ συνδικαλιστικοί και άλλοι φορείς ζητούν τη ματαίωση του ταξιδιού.

Ο Καραμανλής προβάλλει εντονότατη τη διαφωνία του, ζητώντας να ματαιωθεί με εύσχημο τρόπο το ταξίδι και επισείοντας τον κίνδυνο χειρότερων επεισοδίων αλλά ο βασιλιάς Παύλος παραμένει αμετάπειστος. Τα πράγματα οδηγούνται σε κρίση και στις 11 Ιουνίου ο Καραμανλής παραιτείται. Μια εβδομάδα αργότερα αναλαμβάνει εντολή να σχηματίσει κυβέρνηση ο Παν. Πιπινέλης, υπουργός Εμπορίου στην προηγούμενη κυβέρνηση, με στόχο να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές περί τον Νοέμβριο. [...] "

Betty Bartlett, born in around 1918, became better known from the late 1940s and for some decades on the left in the UK and internationally, as Betty Ambatielos, a Welsh Communist who became a doughty campaigner for Greek democracy and her own husband’s release from incarceration by fascism in Greece. She was the wife of Antonis Ambatielos, a Greek Communist serving a life sentence in his native country, arising from the defeat of the left by authoritarian forces in the post-Second World War Greek civil war.

Known more widely as Tony, Ambatielos was a Greek seafarer who found sanctuary during the Second World War in Britain and was leader of a Communist-led maritime union. He had initially been sentenced to death. Understanding how this arose is a key to understanding how Betty Bartlett, an ordinary young woman from Cardiff became an internationally renowned campaigner.