ΧΑΡΙΝ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Θέλετε να αντιδράσετε στο μήνυμα; Φτιάξτε έναν λογαριασμό και συνδεθείτε για να συνεχίσετε.

Εθνικό φρόνημα ή εθνική συνείδηση; Είναι το ίδιο; (προβληματισμοί με αφορμή το θέμα του Κεμάλ του Χατζιδάκι)

Πήγαινε κάτω

Εθνικό φρόνημα ή εθνική συνείδηση; Είναι το ίδιο; (προβληματισμοί με αφορμή το θέμα του Κεμάλ του Χατζιδάκι) Empty Εθνικό φρόνημα ή εθνική συνείδηση; Είναι το ίδιο; (προβληματισμοί με αφορμή το θέμα του Κεμάλ του Χατζιδάκι)

Δημοσίευση από ΜΑΡΙΟΡΗ Δευ Ιουν 03, 2013 11:51 pm

Η αφορμή για το σχολιασμό μάς δόθηκε από την επίπληξη που δέχθηκε νεαρή μουσικός σε σχολείο της Θεσσαλονίκης για τη διδασκαλία του τραγουδιού του Χατζιδάκι, Κεμάλ. Και συγκεκριμένα τη φράση που η διευθύντριά της επικαλέστηκε για να τη ... συνετίσει, το εθνικόν φρόνημα! που είναι λέει το μόνο μας μέλημα στο δημοτικό σχολείο!

Το έψαξα λοιπόν και το αναζήτησα αυτό το εθνικό φρόνημα σε νόμους και εγκυκλίους και προεδρικά διατάγματα για την παιδεία. Ακόμη και στο Σύνταγμα της χώρας. Μα άφαντο το φρόνημα!

Αυτό το φρόνημα το εθνικό και υγιές συνάμα που ο καημένος ο παππούλης μου αναζητούσε να ανακτήσει ως παλιός εαμίτης για να μην αποκλείσουν τη μανούλα μου και κόρη του από τη σχολή των νηπιαγωγών. Το ίδιο φρόνημα που κόντεψε να απολύσει και τον πατέρα μου στα χρόνια της χούντας και να αφήσει νηστικό το σπίτι μας. Πρόκανα να το τρακάρω κι εγώ το φρόνημα, όταν σπουδάστρια σε σχολή εμπορικού ναυτικού είχα το θράσος να καταγγείλω στο διοικητή της σχολής, και πλοίαρχο του λιμενικού, την αρχηγό της σχολής γιατί έβρισε το Πολυτεχνείο και το είπε "μπαρμπούτσαλα". Λίγους μήνες αργότερα είδα τη διαγωγή μου μειωμένη στο πτυχίο γιατί λέει δεν υπήρξα φρόνιμη και πειθαρχημένη.

Να γιατί το φρόνημα και μόνο που το ακούω μου προκαλεί αναγούλα και τάση για εμετό. Γιατί είναι μια λέξη με βεβαρημένο παρελθόν και άρρηκτα δεμένη στις μνήμες του λαού μας με το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων. Και από τη Βικιπαίδεια παραθέτω τα αναφερόμενα στο σχετικό λήμμα:

Το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων ήταν κρατικό έγγραφο το οποίο εκδιδόταν από μία αρμόδια αρχή (Στρατός, Ασφάλεια) που βεβαίωνε ότι κάποιος πολίτης δεν ήταν κομμουνιστής, ούτε συμπαθής προς τον κομμουνισμό. Μέσω των Πιστοποιητικών Κοινωνικών Φρονημάτων αποκλείστηκαν από ολόκληρο το δημόσιο τομέα και από μεγάλο μέρος του ιδιωτικού (η εκπαίδευση για παράδειγμα), όχι μόνον όσοι είχαν χαρακτηριστεί από τις αρχές ως κομμουνιστές, οι ίδιοι ή μέλη της ευρύτερης οικογενείας τους, αλλά και όσοι εμφορούνταν από φιλελεύθερες ιδέες.

Τα Πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων εκδίδονταν κατά χρόνια μετά τον εμφύλιο πόλεμο μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν και καταργήθηκαν. Αποτελούν μελανό σημείο της ελληνικής ιστορίας το οποίο χαρακτήριζε την αναξιοκρατία και τη λογοκρισία που επικρατούσε εκείνη την εποχή στην χώρα. Τα Πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων ήταν η αιτία να εγκαταλείψουν την χώρα "αριστεροί" πολίτες αφού χωρίς αυτά δεν μπορούσε κάποιος να εργαστεί ή να σπουδάσει.

Δεν είναι λοιπόν διόλου τυχαίο που το φρόνημα απουσιάζει σήμερα από την κείμενη νομοθεσία της εκπαίδευσης. Αντ' αυτού ο νομοθέτης αναφέρει τον όρο εθνική ή κοινωνική ή και θρησκευτική συνείδηση. Και ιδού σχετικά παραδείγματα:

Σύνταγμα της Ελλάδας:

Άρθρο 16

[...] Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. [...]

https://xarinpaideias.forumgreek.com/t118-topic

ΝΟΜΟΣ 1566/1985

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 1

Σκοπός - Γλώσσα

1. Σκοπός της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι να συμβάλει στην ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των μαθητών, ώστε, ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν δημιουργικά.

Ειδικότερα υποβοηθεί τους μαθητές:

α) Να γίνονται ελεύθεροι, υπεύθυνοι, δημοκρατικοί πολίτες, να υπερασπίζονται την εθνική ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και τη δημοκρατία, να εμπνέονται από αγάπη προς τον άνθρωπο, τη ζωή και τη φύση και να διακατέχονται από πίστη προς την πατρίδα και τα γνήσια στοιχεία της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης. Η ελευθερία της θρησκευτικής τους συνείδησης είναι απαραβίαστη.

β) Να καλλιεργούν και να αναπτύσσουν αρμονικά το πνεύμα και το σώμα τους, τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητές τους. Να αποκτούν, μέσα από τη σχολική τους αγωγή, κοινωνική ταυτότητα και συνείδηση, να αντιλαμβάνονται και να συνειδητοποιούν την κοινωνική αξία και ισοτιμία της πνευματικής και της χειρωνακτικής εργασίας. Να ενημερώνονται και να ασκούνται πάνω στη σωστή και ωφέλιμη για το ανθρώπινο γένος χρήση και αξιοποίηση των αγαθών του σύγχρονου πολιτισμού, καθώς και των αξιών της λαϊκής μας παράδοσης.

γ) Να αναπτύσσουν δημιουργική και κριτική σκέψη και αντίληψη συλλογικής προσπάθειας και συνεργασίας, ώστε να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και με την υπεύθυνη συμμετοχή τους να συντελούν αποφασιστικά στην πρόοδο του κοινωνικού συνόλου και στην ανάπτυξη της πατρίδας μας.

δ) Να κατανοούν τη σημασία της τέχνης, της επιστήμης και της τεχνολογίας, να σέβονται τις ανθρώπινες αξίες και να διαφυλάσσουν και προάγουν τον πολιτισμό.

ε) Να αναπτύσσουν πνεύμα φιλίας και συνεργασίας με όλους τους λαούς της γης, προσβλέποντας σε έναν κόσμο καλύτερο, δίκαιο και ειρηνικό.

2. Βασικοί συντελεστές για την επίτευξη των παραπάνω σκοπών είναι: α) η προσωπικότητα και η κατάρτιση του προσωπικού όλων των κλάδων και των βαθμίδων της εκπαίδευσης, β) τα αναλυτικά προγράμματα, τα σχολικά βιβλία και τα λοιπά διδακτικά μέσα, καθώς και η σωστή χρήση τους, γ) η εξασφάλιση όλων των αναγκαίων προϋποθέσεων και μέσων για την απρόσκοπτη λειτουργία των σχολείων και δ) η δημιουργία του απαραίτητου παιδαγωγικού κλίματος με την ανάπτυξη αρμονικών διαπροσωπικών σχέσεων στο σχολείο και στην τάξη και με το σεβασμό προς την προσωπικότητα του κάθε μαθητή.

Αλλά και στο λεξικό οι όροι φρόνημα και συνείδηση δεν ταυτίζονται. Πχ στο λεξικό του Μπαμπινιώτη.

Το φρόνημα σημαίνει πεποίθηση, ιδεολογία, συναίσθηση της αξίας ή της υπεροχής και ετυμολογείται από το φρονώ που έχει την έννοια: έχω τη γνώμη, νομίζω, θεωρώ, πιστεύω.

Αντίθετα η συνείδηση δηλώνει την ξεκάθαρη γνώση.


Καταλαβαίνουμε τη διαφορά; Ή μήπως πρέπει να αναφέρουμε και τις συγγενικές λέξεις των δύο όρων;

φρόνημα, φρόνιμος, φρένες, φρένο, άφρων

συνείδηση, συνειδητά, συνειδητοποιώ, συνειδητοποιημένος, ασυνείδητος


Πέρα από τη γλωσσική ανάλυση αξίζει κανείς να αναζητήσει και τη φιλοσοφική και ψυχολογική. Ειδικά αν είναι εκπαιδευτικός. Προτείνεται για παράδειγμα η ανάλυση που κάνει για τη συνείδηση ο Δημήτρης Λιαντίνης στο βιβλίο του "Homo Educandus - Φιλοσοφία της Αγωγής", σελ. 41. Τι είναι η συνείδηση, πώς γεννήθηκε, ποιος ο ρόλος της στην εξέλιξη του ανθρώπου. Και ολόκληρη η Ψυχολογία του Ε. Παπανούτσου που διακρίνει μάλιστα τη συνείδηση ως εξής αν και τονίζει πως σε κάθε φάση της ψυχικής ζωής η συνείδηση δρα ως αδιαίρετο όλον:

1. Η συνείδηση που αντιλαμβάνεται (πληροφόρηση - γνώση)

2. Η συνείδηση που συγκινείται (συναίσθημα)

3. Η συνείδηση που θέλει (βούληση)


Και αναφέρω από τον Παπανούτσο και τα εξής:

σελ. 23

Η συνείδηση

Ένας τεχνικός όρος που έχει καθιερωθεί από την επιστημονική Ψυχολογία, είναι η λέξη συνείδηση.

Στον κοινό λόγο μεταχειριζόμαστε τη λέξη συνείδηση με νόημα ηθικό. Λέμε λ.χ. "κάνε ό,τι σου υπαγορεύει η συνείδηση" ή και "θα έχεις τύψεις συνειδήσεως", ή "πέρασα από μια σοβαρή κρίση συνειδήσεως" κτλ. Στις περιπτώσεις αυτές εννοούμε ότι ο ηθικός νόμος ή η φωνή του καθήκοντος ακούγεται μέσα μας και μας προστάζει, μας ελέγχει ή μας βασανίζει, επειδή έχομε να λύσομε ένα δύσκολο ηθικό πρόβλημα, ή αισθανόμαστε ότι προδώσαμε τις ηθικές μας αρχές. Στην Ψυχολογία όμως (και γενικότερα στη Φιλοσοφία) η έννοια της συνείδησης έχει πολύ πλατύτερο περιεχόμενο. Σημαίνει το ψυχικό κέντρο, από το οποίο αναχωρούν και στο οποίο επιστρέφουν (με την απήχησή τους) όλες οι ψυχικές ενέργειες: αντιλήψεις, σκέψεις, επιθυμίες. Αυτό που δέχεται τις επιδράσεις του εξωτερικού κόσμου και τις μεταφέρει στη γλώσσα του, τις αφομοιώνει, τις δαμάζει, τις διατηρεί με τη μορφή εντυπώσεων, αναμνήσεων, έξεων. Αυτό τέλος που δεν ζει απλώς, αλλά και τροποποιεί, βαθαίνει, ή αποσαφηνίζει τις καταστάσεις (συναισθήματα, ορμές, πάθη) που αποτελούν άλλοτε το φως και άλλοτε τις σκιές του ψυχικού μας βίου.

Με άλλες λέξεις συνείδηση είναι το κέντρο του ψυχικού μας σύμπαντος, το "εγώ" μας. Όταν θέλει να ονομάσει τον φορέα των ψυχικών ιδιοτήτων και λειτουργιών του, ο κοινός άνθρωπος λέγει: η ψυχή μου, ο επιστήμονας (μένοντας ουδέτερος απέναντι στο μεταφυσικό πρόβλημα της ουσίας και της αθανασίας της ψυχής): η συνείδησή μου.

Παράλληλες εκφράσεις, στον κοινό και στον επιστημονικό λόγο: ο νους, το πνεύμα - αλλά για το ανώτερο επίπεδο, τις κορυφαίες εκδηλώσεις της συνείδησης. Στο κατώτερο, στο "βάθος" της δίνεται το όνομα υποσυνείδητο ή ασυνείδητο.

Και ας γυρίσουμε στις φιλοσοφικές προσεγγίσεις και στο Δημήτρη Λιαντίνη. Στο βιβλίο του "Έξυπνον Ενύπνιον" διαβάζουμε:

σελ. 157

Μοίρα του ανθρώπου είναι η πάλη του με τα φαινόμενα του κόσμου, τα οποία η συνείδησή του τα μεταμορφώνει σε προβλήματα. Τα πλάσματα δεν έχουν προβλήματα, γιατί δεν έχουν συνείδηση. Λόγω της συνείδησης ο άνθρωπος ζει τη διάκριση εκεί, όπου τα πλάσματα ζουν την ενότητα. Ένας αρχαίος αφορισμός του Βούδδα αναφέρει, ότι η συνείδηση γεννά τη διάκριση, που τοποθετεί τον άνθρωπο απέναντι και τον αφορίζει από τον κόσμο.

Και από τα Ελληνικά του Λιαντίνη, βιβλίο γραμμένο ειδικά για τους δασκάλους:

«Η βαθμιαία αύξηση του όγκου και του βάρους του εγκεφάλου μέσα στην κρανιακή κάψα από τα τετρακόσια ως τα δύο χιλιάδες κυβικά εκατοστά, η πολλοστή και ανανεούμενη μεταδόμηση των νευρικών κυττάρων, η οργάνωση των νευρώνων σε όλο και πιο ευκρινή και αυτόνομα συστήματα, και κάποια στιγμή ο πρώτος σπινθήρας της συνείδησης…

Ο σπινθήρας εκείνος είναι ο όφις που επείραξε τους πρωτοπλάστους να δοκιμάσουν τον καρπό της γνώσης. Ο σπινθήρας ή όφις είναι η πρώτη απορία του ανθρώπου, είναι το πρώτο «γιατί»; Έτσι απομυθοποίησε ο Καντ τη βιβλική διήγηση της πτώσης.

Η έλευση της γνωστικής συνείδησης στον άνθρωπο,… είναι το υπέροχο δεδομένο και το μεγάλο αίνιγμα. … Το μυστήριο βρίσκεται στην ιδιαίτερη τροπή και οργάνωση που έλαβε η ποιοτική υφή αυτών των κυττάρων, ώστε σε μια ορισμένη στιγμή η υφή αυτή να μεταπηδήσει από το επίπεδο της ύλης στο επίπεδο της νόησης. Να συντελεστεί, δηλαδή, η μετάβαση σε άλλο οντολογικό γένος που λένε οι λογικοί, ή να γίνει η πιο υπέροχη και η πιο ακραία μετατροπή της ποσότητας σε ποιότητα που γνώρισε η φύση.

Ένας είναι ο δρόμος για να προσεγγίσουμε αυτή τη μετάσταση: το να θεωρήσουμε το φαινόμενο μέσα από τη διαδικασία της εξέλιξης. …Μόνο μέσα από τούτο το δρόμο, μπορούμε να δοκιμάσουμε να προσεγγίσουμε το θαυμάσιο φαινόμενο, το μοναδικό μέσα στη φύση και μέσα στο σύμπαν, του πώς γεννήθηκε το μυαλό του ανθρώπου.

Κάθε άλλη θεωρία ή μέθοδος, το να δεχτούμε λόγου χάρη ότι τη γνωστική συνείδηση την έδωκε στον άνθρωπο κατ’ ευθείαν και από την αρχή κάποιος θεός, είναι πολύ απλοϊκή, και υποβιβάζει τη νόησή μας στο επίπεδο όχι απλώς του πρωτόγονου, αλλά του πιθηκάνθρωπου.»

(Δημήτρη Λιαντίνη«Τα Ελληνικά» σελ. 32 - 33)

Και συνεχίζω με το Homo Educandus. Του Λιαντίνη και πάλι:

«Η εξάρτηση, σε σχέση με την αγωγή, του homo educandus από το homo sapiens δηλώνει πως, αν εντοπίσει κανείς την απαρχή της αγωγής στο homo educandus, αρχίζει την ιστορία του in medias res.

Υπάρχει δηλαδή, σαν δεδομένο, κάποιο στοιχείο που προηγήθηκε της αγωγής φύσει. Μια βάση και μια ύλη, μια δύναμη, μια ποιότητα και μια προνομία. Κάτι σαν στίγμα στην επιφάνεια, σαν ένα σείσμα στερεού, σαν το φως του λύχνου στις σκοτίες.

Υπάρχει ένα μυστήριο, χάρη στο οποίο ανοίγει το πέρασμα της αγωγής, και χωρίς το οποίο ο άνθρωπος θα είχε εγκλωβιστεί για πάντα στην παράδεισο των αλόγων. Στην αθώα, δηλαδή, και την απόλυτη ανυπαρξία του animal. Είναι φανερό πως μιλάμε για τη συνείδηση.

Ποιος ίδρυσε την έβδομη μέρα της συνείδησης; Ποιο μηδέν και ποιο δεν ακροβάτησε στο σκοινί του άπειρου και του είναι και μας έδωκε έργο και θέαμα; Ποια δύναμη εξαργύρωσε την τύχη σε δυστυχία και τη σύμπτωση σε τάξη; Ποια δόξα βάφτισε καταστροφή τη λάμψη της; Και για να επαναλάβω την επίκληση του Αισχύλου,

Ποιος θεός ή όπως αλλοιώς και να τον λένε

δημιούργησε τη συνείδηση;

Και τι είναι η συνείδηση; Αυτή η θύελλα από φως και η κλεψύδρα της νύχτας; Αυτό το αιώνια ανεγδίκιωτο θύμα που με το πρόσωπο του θύτη φυγοδικεί άλλοτε στους δρυμούς των τύψεων, κι άλλοτε στα βάγια της αρετής μας.

Τι είναι αυτό το μάτι του κυκλώνα των άστρων; Αυτός ο μετέωρος άγγελος του ύπνου; Ο καταρράχτης της σιωπής και ο διαιτητής του ιλίγγου.

Με τη συνείδηση ανοίγεται στα μάτια μας, και ανοίγει τα μάτια μας, ένα επτασφράγιστο βιβλίο, που μας καλεί να αποκρυπτογραφήσουμε το αλφαβητάρι του. Ένα αλφαβητάρι με εκατομμύρια γράμματα.

Αλλά ας μην οργώνουμε τους ανέμους. Από τη στιγμή που η επιστήμη επιχείρησε να προσεγγίσει τη πρόβλημα της συνείδησης, εκήρυξε πτώχευση. Διπλώθηκε φρόνιμα στο σεμνό φόρεμά της, και παραχωρώντας σε άλλες δυνάμεις, υπέρλογες, τη δάδα και το κηρύκειο αποσύρθηκε στα βασιλικά της δώματα.

Γιατί βρισκόμαστε στο σημείο που, όπως έδειξε ο Πλάτων, το επιστητό δεν γίνεται επιστήμη. Επειδή την απορία μας εδώ την μαυλίζει ένας δρόμος, που οδηγεί στις κατολισθαίνουσες συστάδες του Απρόσβατου.

Γεννημένος δηλαδή από την ανάγκη ο φιλοσοφικός μύθος γίνεται ο εξηγητής και ο ημεροδρόμος του ανθρώπου εκεί που η λογική, εφόσον δεν καταθέτει την εντολή, θα υποχρεωθεί να φιδοσέρνεται στις απλόχωρες απλουστεύσεις, ή να σκληρύνεται στη στενοκεφαλιά των δογμάτων.

Μας είναι γνωστό ότι η ελληνική σοφιστική, υποβάλλοντας μήνυση κατ' αγνώστου, υποστήριξε ότι η αλήθεια δεν υπάρχει. Και αν υπάρχει, δεν μπορεί να συλληφθεί. Και αν συλλαμβάνεται, δεν μπορεί να ανακοινωθεί:

εν μεν και πρώτον ότι ουδέν έστιν, δεύτερον ότι ει και έστιν,
ακατάληπτον ανθρώπω, τρίτον ότι ει και καταληπτόν, αλλά
τοι γε ανέξοιστον και ανερμήνευτον τω πέλας.


Αυτή η τρομαχτική σε ενάργεια και σε σκληρότητα θέση, που όσο οι αιώνες περνούν τόσο την κάνουν και πιο θαλερή, όλη τη δύναμη και τη γοητεία της την χρωστά στο ότι ήταν εγκαιροφλεγής.

Εάν την είχε διατυπώσει διατυπώσει μια άλλη εποχή ή κάποιος άλλος λαός, θα 'ταν εκ φύσεως μογγολοειδής και ανώμαλη. Την ισοζύγισε όμως το καιρικό του χρόνου και το εύκρατο του τόπου της.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι ειπώθηκε σαν αντίλογος στο λόγο του Πλάτωνα. Αυτό το αντί τους ενός προς το άλλο είναι το αρχιμήδειο σημείο που στηρίζεται ο άνθρωπος και σηκώνει στα χέρια του το βάρος της αλήθειας.

Ποιος αμφιβάλλει ότι χωρίς το διάβολο θα 'ταν πολύ φτωχός ο θεός!

Ο φιλοσοφικός μύθος του Πλάτωνα βρήκε τον τρόπο να κάμει την απόγνωση του ανθρώπου γνώση. Γιατί χρησιμοποίησε ορισμένες ωραίες υποδείξεις της φαντασίας που υπερβαίνουν όλες τις αποδείξεις της λογικής.»

HOMO EDUCANDUS, σελ. 41 - 43

Αυτά και άλλα πολλά γράφουν οι δυο κορυφαίοι νεοέλληνες στοχαστές και παιδαγωγοί, ο Παπανούτσος και ο Λιαντίνης, για τη συνείδηση. Ο ένας με το πρίσμα της Ψυχολογίας, ο άλλος με πρίσμα το φιλοσοφικό και μάλιστα της Φιλοσοφίας της Αγωγής.

Και πρέπει να είναι πολύ ασυνείδητος εκείνος ο παιδαγωγός που εξακολουθεί να συγχέει τη συνείδηση με το φρόνημα. Να υποβιβάζει τόσο τον ευγενικό νου του ανθρώπου και ό,τι τον ξεχωρίζει από τα ζώα, τη συνείδηση σε απλή υποταγή σε ό,τι οι άλλοι σου επιβάλουν ως λογικό. Απαιτώντας από σένα φρόνιμα να το αποδεχθείς. Ειδάλλως θα σε πούνε άφρονα ή και παράφρονα. Και όχι φρόνιμο που φρόνιμα θα συνταχθείς στο δικό τους φρόνημα.

Η διαφορά της συνείδησης από το φρόνημα έχει λοιπόν άμεση σχέση με την ελευθερία της σκέψης μας. Όταν έχεις συνείδηση ενεργείς γιατί έτσι εσύ θέλεις και συν-αισθάνεσαι πως επιβάλλει η ξεκάθαρη γνώση που έχεις διαμορφώσει. Ο έχων φρόνημα πράττει έτσι ή αλλιώς γιατί απλά έτσι νομίζει, πιστεύει, έχει τη γνώμη. Προϋπόθεση γνώσης εδώ δεν υπάρχει, αρκεί η όποια γνώμη και πίστη και δοξασία και ιδεολογία.

Εμείς όμως τι θέλουμε από τους μαθητές μας; Να τους φυτέψουμε στο κεφάλι δοξασίες; Ή να ξυπνήσουμε τη συνείδησή τους;
ΜΑΡΙΟΡΗ
ΜΑΡΙΟΡΗ

Αριθμός μηνυμάτων : 5300
Εγγραφή : 13/01/2008

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Εθνικό φρόνημα ή εθνική συνείδηση; Είναι το ίδιο; (προβληματισμοί με αφορμή το θέμα του Κεμάλ του Χατζιδάκι) Empty Απ: Εθνικό φρόνημα ή εθνική συνείδηση; Είναι το ίδιο; (προβληματισμοί με αφορμή το θέμα του Κεμάλ του Χατζιδάκι)

Δημοσίευση από ΜΑΡΙΟΡΗ Τρι Ιουν 04, 2013 12:36 am

Ας δούμε τώρα μια ενδιαφέρουσα άποψη του Μπαμπινιώτη που αναφέρεται και στη συνείδηση και στο φρόνημα:

Η καλλιέργεια της ελληνικής συνείδησης προετοιμάζει τους νέους να καταλάβουν τι σημαίνει υπεράσπιση της πατρίδας και ποια ιδανικά και αξίες πρέπει να προστατεύσουν αν και όταν απειληθούν

Ο ρόλος της παιδείας στην εθνική άμυνα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 07/01/2001

Η έννοια τής «εθνικής άμυνας» είναι μια σύνθετη έννοια που περιλαμβάνει κάθε μορφή υπεράσπισης ενός έθνους έναντι επιβουλών και διεκδικήσεων που ­ άμεσα ή έμμεσα ­ απειλούν την ύπαρξη, την επιβίωση και την ακεραιότητά του. Κάθε αντίσταση και αγώνας, ένοπλος ή ηθικός, εναντίον έμπρακτης ή επαπειλούμενης αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων, τής ελευθερίας και τής αξιοπρέπειας ενός έθνους συνιστά την εθνική άμυνα.

Δεν είναι δε τυχαίο ότι η έννοια τής άμυνας έχει συνδεθεί με την έννοια τού έθνους (μιλούμε για εθνική άμυνα), αφού η άμυνα αναλαμβάνεται και ασκείται κυρίως από τις ένοπλες δυνάμεις μιας χώρας, για να διαφυλαχθούν τα ιερά και τα όσια τα οποία συνιστούν ένα έθνος: η πατρίδα, η θρησκεία, η οικογένεια, οι θεσμοί, η ελευθερία, η δημοκρατία, η παιδεία, ο πολιτισμός.

Η εθνική άμυνα απλώνεται και σκεπάζει όλα όσα ενσαρκώνει ο ιστορικός βίος ενός έθνους, η εθνική του υπόσταση, η ταυτότητά του ως έθνους. Γι' αυτό και η άμυνα τού έθνους, η εθνική του άμυνα, έχει μεν ως επίκεντρο και ως αιχμή το ένοπλο τμήμα τής εθνικής άμυνας, τις Ενοπλες Δυνάμεις, αλλά επεκτείνεται και σε μια ηθική και πνευματική άμυνα η οποία περιβάλλει, συμπληρώνει και εμπνέει την εθνική άμυνα. Αυτή τη μορφή εθνικής άμυνας υπαγορεύει η εθνική συνείδηση, ό,τι ενώνει όλους τους πολίτες: η κοινή πατρίδα, η κοινή καταγωγή, η κοινή γλώσσα, η κοινή πίστη, η κοινή ιστορία, τα κοινά ήθη και έθιμα, η κοινή νοοτροπία, οι κοινές αξίες, ο κοινός πολιτισμός. Ο,τι με μια λέξη, στην περίπτωση τής Ελλάδος, θα μπορούσε να ονομασθεί ελληνική παιδεία και ελληνική συνείδηση.

Η προσφορά ελληνικής παιδείας στους νέους και η καλλιέργεια στις ψυχές τους ελληνικής συνείδησης συνιστά την εθνική μας παιδεία. Δεν νοείται δε εθνική άμυνα που δεν πηγάζει, δεν τροφοδοτείται και δεν εμπνέεται από μια εθνική παιδεία, από μια παιδεία που αποσκοπεί στην καλλιέργεια τής προσωπικότητας τού παιδιού, ώστε να αποτελέσει συνειδητό και υπεύθυνο πολίτη μιας ελεύθερης και δημοκρατικής χώρας, τής οποίας την ανεξαρτησία, την ακεραιότητα και τους δημοκρατικούς θεσμούς να αισθάνεται από μόνος του την ανάγκη και να θεωρεί τιμή του να υπερασπίσει, αν και όποτε χρειαστεί.

Η εθνική άμυνα με τις Ενοπλες Δυνάμεις, με το στράτευμα και τη στράτευση, προετοιμάζει τους πολίτες να υπερασπισθούν την πατρίδα με τα όπλα. Η εθνική παιδεία, με την καλλιέργεια τού πνεύματος, τού ήθους και τού φρονήματος των νέων μέσα από την Εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, τούς προετοιμάζει ηθικά και πνευματικά να καταλάβουν τί σημαίνει υπεράσπιση τής πατρίδας, ποιες αξίες και ποια ιδανικά έχουν χρέος να υπερασπίσουν όταν χρειαστεί να πολεμήσουν, και γιατί πρέπει ­ έστω και με κίνδυνο τής ζωής τους ­ να αγωνιστούν γι' αυτά. Ο σκοπός τής εθνικής παιδείας, δηλ. τής παιδείας που παρέχεται στη σχολική εκπαίδευση, είναι διττός:

α) να διδάξει γνώσεις, να εφοδιάσει δηλ. τους μαθητές με πληροφορίες σε διάφορους κλάδους τού επιστητού και να αναπτύξει τη γνωστική και νοητική δύναμη τού νέου, ώστε να ενεργεί και να σκέπτεται σωστά και δημιουργικά·

β) (που ενδιαφέρει το θέμα μας) να καλλιεργήσει την ψυχή και το πνεύμα τού νέου, να τού εμπνεύσει αξίες και ιδανικά, να τού δώσει αρχές, να τού δείξει μορφές συμπεριφοράς και αυτοπειθαρχίας, να τού ξυπνήσει ευαισθησίες ηθικές, κοινωνικές και ανθρωπιστικές.

Ειδικότερα, έργο τής εθνικής παιδείας είναι να μυήσει τον νέο στη γλώσσα, στην ιστορία και στις παραδόσεις τής πατρίδας του, στην πίστη, στις τέχνες και στα γράμματα και, γενικότερα, στον πολιτισμό, που προσδιορίζει την εθνική του ταυτότητα, την εθνική φυσιογνωμία τής χώρας του και την εθνική ιδιοπροσωπία τού λαού στον οποίον ανήκει.

Και ο μεν στόχος τής γνωστικής και νοητικής ανάπτυξης επιτυγχάνεται κυρίως με τα γνωστικά μαθήματα (μαθηματικά, φυσική, χημεία, βιολογία, πληροφορική κ.λπ.), ενώ ο στόχος τής πνευματικής και εθνικής γενικότερα καλλιέργειας και αγωγής επιτυγχάνεται κυρίως με τα εθνικά λεγόμενα μαθήματα (γλώσσα, ιστορία, λογοτεχνία, θρησκευτικά, γεωγραφία, πολιτισμός, παραδόσεις κ.λπ.).

Στους δασκάλους τής πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και στους καθηγητές τής δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδίως τους φιλολόγους, εμπιστεύεται η Πολιτεία, η κοινωνία και το έθνος ολόκληρο την εθνική παιδεία των νέων, την εθνική εκπαίδευση των αυριανών πολιτών του. Αυτό και μόνο δείχνει τί βαρύτητα δίδεται στο Σχολείο και τί βάρος εναποτίθεται στους ώμους των εκπαιδευτικών, των δασκάλων των Σχολείων μιας χώρας, των ανθρώπων που θα οδηγήσουν εξ απαλών ονύχων τους νέους να αποκτήσουν εθνική συνείδηση.

Γι' αυτό και ο ρόλος τού δασκάλου ­ τού αληθινού δασκάλου και όχι τού απλού διδάσκοντος ­ σφραγίζει την εθνική Παιδεία και προσδιορίζεται ως λειτούργημα. Γι' αυτό και ο ρόλος των Πανεπιστημίων που καταρτίζουν τους δασκάλους και των δύο βαθμίδων τής Παιδείας είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθοριστικός θα έλεγα τής εθνικής παιδείας. Γι' αυτό και είναι πολύ μεγάλη η ευθύνη τής Πολιτείας, η οποία επιλέγει, καταρτίζει, οργανώνει και ελέγχει το σύστημα λειτουργίας τής εθνικής παιδείας. Εθνική Παιδεία και Εθνική Αμυνα, άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, αφού δεν μπορεί να υπάρξει η μία χωρίς την άλλη, συνιστούν τον κορμό τής εθνικής πολιτικής μιας χώρας και βασική προϋπόθεση για την εθνική της ανεξαρτησία, εδαφική και πνευματική.

* Ο κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης είναι καθηγητής Γλωσσολογίας, πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=129562

Και όποιος γνωρίζει ελληνικά καταλαβαίνει από το άρθρο αυτό τι είναι το σημαντικό, το φρόνημα ή η συνείδηση...

Ή ποιο είναι υπέρτερο του άλλου με την έννοια ότι περιέχει και το άλλο.

Είναι προφανές ότι όποιος διαθέτει συνείδηση, διαθέτει και φρόνημα. Δεν ισχύει όμως πάντα και το ανάποδο, να είναι συνειδητοποιημένος πολίτης όποιος διαθέτει φρόνημα. Μπορεί απλά να είναι προσκολλημένος σε μια ιδεολογία και να ενεργεί χωρίς συνείδηση. Γιατί πιστεύει σε κάτι, λίγο ή πολύ ή και φανατικά ακόμη. Η πίστη όμως δεν εκπορεύεται πάντα από τη γνώση, ενίοτε είναι μια πίστη τυφλή ή και πίστη που προήλθε από προπαγάνδα και πλύση εγκεφάλου.
ΜΑΡΙΟΡΗ
ΜΑΡΙΟΡΗ

Αριθμός μηνυμάτων : 5300
Εγγραφή : 13/01/2008

Επιστροφή στην κορυφή Πήγαινε κάτω

Επιστροφή στην κορυφή

- Παρόμοια θέματα

 
Δικαιώματα σας στην κατηγορία αυτή
Δεν μπορείτε να απαντήσετε στα Θέματα αυτής της Δ.Συζήτησης